www.wspia2009.fora.pl

pasazere

Rozdział II
1. Co to jest państwo; wymień cechy państwa
Państwo określane jest jako organizacja, to jest wielka grupa społeczna, sformalizowana, wyposażona w instytucję władztwa publicznego, obejmująca całą ludność zamieszkującą na danym terytorium. Państwo ma charakter: polityczny, przymusowy, terytorialny, suwerenny oraz posiada zorganizowany aparat.
2. Co to jest naród
Naród to wielka grupa społeczna, którą łączą więzi kulturowe: wspólny język, wspólne tradycje narodowe, wspólna religia i przeszłość historyczna. Jednostki tworzą naród, gdy posiadają silnie zakorzenione poczucie wspólnoty i solidarności, przejawiają wspólne dążenie i aspiracje, zmierzające do określenia własnej tożsamości i odrębności narodowej.
3. Na czym polega cecha przymusowości państwa
- po pierwsze: państwo dysponuje możliwością zabezpieczenia przymusem norm prawnych ustanowionych dla regulacji różnych dziedzin życia społecznego
- po drugie: uczestnictwo, przynależność do danej organizacji państwowej ma w zasadzie charakter niedobrowolny, nie zależny od swobodnej decyzji jednostki
4. Co to jest obywatelstwo i sposoby jego nabycia
Przez obywatelstwo rozumie się trwały związek prawny łączący osobę fizyczną z państwem. W jaki sposób nabywa się i traci obywatelstwo, określają przepisy prawne danego państwa. Obywatelstwo nabywa się na wskutek urodzenia lub w sposób pochodny np. przez zamążpójście, repatriację, na prośbę zainteresowanego (w bardzo ograniczonym zakresie). Regułą jest nabycie obywatelstwa już w momencie urodzenia, a więc niezależnie od wyboru jednostki. Nabycie obywatelstwa przez urodzenie może nastąpić w wyniku tzw. „prawa krwi” lub tzw. „prawa ziemi”.
5. Na czym polega zasada prawa krwi i zasada prawa ziemi (według jakiej zasady nabywa się w Polsce obywatelstwo)
Według „prawa krwi” dziecko nabywa obywatelstwo swoich rodziców, bez względu na to w jakim miejscu ( na terytorium jakiego państwa ) przyszło na świat.
Według „prawa ziemi” dziecko nabywa obywatelstwo tego państwa, na terytorium którego się urodziło.
W Polsce zasadą jest „prawo krwi”. Dziecko staje się obywatelem polskim, jeżeli oboje rodzice są obywatelami polskimi, albo jedno z nich ma obywatelstwo polski. Wyjątkowo ma zastosowanie „prawo ziemi”, gdy dziecko jest urodzone lub znalezione w Polsce, a jego rodzice są nieznani lub nie mają żadnego obywatelstwa albo nie można go ustalić.
6. Co to jest suwerenność zewnętrzna i wewnętrzna władzy państwowej
Jej aspektem wewnętrznym, tj. niezależnością i zwierzchnością wobec wszelkich podmiotów i ich organizacji występujących w państwie zajmuje się prawo konstytucyjne danego państwa.
Suwerenność zewnętrzna jest określana przez międzynarodowe prawo publiczne. Jest ona równoznaczna z pojęciem niepodległości. Żadne podmiot prawa międzynarodowego, tj. państwo lub organizacja międzynarodowa, nie może ingerować w wewnętrzne sprawy innego państwa, narzucać mu linii polityki zagranicznej lub naruszać jego terytorium.
7. Na czym polega demokracja pośrednia (przedstawicielska), a na czym bezpośrednia. Jakie formy demokracji bezpośredniej występują w Polsce
Demokracja bezpośrednia, w której wszyscy tworzą prawa i wszyscy je wykonują. W Polsce występują dwie formy instytucji demokracji bezpośredniej, referendum i inicjatywa ludowa.
Demokracja pośrednia poprzez wprowadzenie instytucji organów przedstawicielskich, reprezentujących wolę ludu.
8. Co to jest referendum, a co to jest zgromadzenie ludowe
Referendum polega na tym, iż obywatele posiadający prawa polityczne wypowiadają się w drodze głosowania, w tym samym czasie lecz w różnych miejscach na tematy ważnych spraw życia państwowego lub określonego terytorium.
Zgromadzenie ludowe jest to zebranie ogółu uprawnionych w jednym miejscu i czasie, podczas którego podejmuje się decyzje w najważniejszych sprawach danego terytorium. Ze względu na rozmiary współczesnych państw jest ono rzadkością ( występuje tylko w niektórych rejonach Szwajcarii ).
9. Na czym polega weto ludowe i inicjatywa ludowa
Weto ludowe polega na wyrażeniu sprzeciwu wobec uchwalonego już aktu. Grupa obywateli ma prawo do zgłoszenia zastrzeżeń wobec niego, co z reguły wiąże się z koniecznością poddania aktu głosowaniu powszechnemu.
Inicjatywa ludowa to uprawnienie określonej prawnej liczby obywateli do wszczęcia postępowania ustawodawczego.
10. Co to jest partia polityczna, a co to jest grupa nacisku (interesu)
Partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowania władzy publicznej.
Grupa nacisku tym się różni od partii politycznej, że nie dążą do zdobycia lub utrzymania władzy, a zmierzają jedynie do wywierania wpływu na władzę w celu realizacji określonych interesów.
11. Co składa się na pojęcie formy państwa
- budowa naczelnych organów państwowych i ich wzajemne stosunki
- struktura terytorialna państwa
- środki i metody sprawowania władzy
12. Co to jest monarchia, a co to jest republika
W monarchii najwyższym organem władzy jest jednostka np. cesarz, król, książę dziedzicząca tron lub wybierana dożywotnio. Państwo utożsamiane jest z monarchą, członkowie społeczeństwa tworzą grupę jego poddanych.
W republice, w państwie traktowanym jako sprawa i dobro wszystkich jego obywateli, funkcję najwyższego organu władzy pełni wieloosobowy organ, wybierany na określony czas.
13. Co to jest monarchia absolutna, konstytucyjna, parlamentarna
W monarchii absolutnej władca posiadał pełnię władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej i nie był skrępowany stanowionym przez siebie prawem.
W monarchii konstytucyjnej w której władza monarchy została ograniczona poprzez konstytucję określającą, jego uprawnienia. Konstytucję mógł nadawać sam monarcha ( konstytucja oktrojowana ) lub mogła być uchwalana przez organ przedstawicielski narodu ( parlament ).
W monarchii parlamentarnej rola monarchy ogranicza się do pełnienia funkcji reprezentacyjnych, a pełnię władzy sprawuje parlament: uchwala ustawy, określa skład rządu, decyduje o polityce zagranicznej. Współczesne monarchie parlamentarne to, np. Anglii, Szwecja, Belgia, Holandia.
14. Co to jest republika demokratyczna i arystokratyczna
Republika demokratyczna - jeżeli najwyższy organ jest wybierany przez ogół obywateli
Republika arystokratyczna - jeżeli tylko przez niektórych obywateli
15. Co to jest państwo jednolite (unitarne)
Państwo unitarne posiada jednolity system organów państwowych, jeden najwyższy organ władzy, jednolity system prawa. Państwo jest podzielone na jednostki terytorialne, np. województwa, mający charakter administracyjny, działające w nim organy terenowe są podporządkowane organom centralny.
16. Co to jest państwo federacyjne i konfederacja
Państwo federacyjne ( złożone ) stanowią trwały związek autonomicznych państw, które jako części składowe federacji ograniczają swoją suwerenność na rzecz centralnych organów, wspólnej dla całej federacji.
Państwo konfederacyjne jest to czasowy związek państw, zachowujących pełną suwerenność, zawartych dla realizacji jakiegoś określonego celu, np. politycznego, gospodarczego.
17. Na czym polega zasada jednolitości władzy, a na czym zasada podziału władzy
Zasada jednolitości tylko jeden organ państwowy uosabia władzę państwową, wszystkie pozostałe organy państwowe są mu podległe, podporządkowane. Tworzą one hierarchiczną budowe aparatu państwowego, na czele którego stoi ów najwyższy organ.
Zasada podziału władzy miała uniemożliwić skupienie władzy w rękach jednego organu, co jak poucza doświadczenie historyczne, w sprzyjających okolicznościach, może prowadzić do dyktatury i rządów bezprawia.
18. Co to jest reżim polityczny, na czym polega reżim autokratyczny, a na czym demokratyczny
Reżim polityczny mówi nam jak w praktyce wyglądają stosunki zachodzące miedzy organami państwowymi a obywatelami, niezależnie od tego, jak jest to określone przez obowiązujące prawo.
Reżim demokratyczny – obywatele faktycznie wywierają wpływ na politykę i kierunki działania organów państwowych poprzez powoływanie składu osobowego organów państwowych. Główną cechą reżimów demokratycznych jest przedstawicielski charakter organów państwowych (wybieranych przez obywateli ), podejmujących najważniejsze decyzje polityczno społeczne.
Reżim autokratyczny – obywatele jeżeli nawet mają formalnie przyznaną możliwość wpływu na sprawy publiczne, w rzeczywistości są jej pozbawieni, np. może istnieć parlament, ale jego członkowie są wybierani z jeden listy, jego funkcja jest zredukowana do roli fasadowej, symbolicznej.
19. Co to jest system rządów, wymień systemy rządów
System rządów- konieczność szczegółowego określania wzajemnych stosunków pomiędzy organami państwa należącymi do poszczególnych władz.
Podział systemów rządów – parlamentarno-gabinetowy, prezydencki, mieszany (półprezydencki, prezydencko-parlamentarny ), komitetowy (rządów zgromadzenia ).

pasazere

Rozdział III
1. norma postępowania;
To wypowiedź, która określonej osobie w określonych okolicznościach nakazuje albo zakazuje aby ta osoba tak, a nie inaczej postąpiła albo wielokrotnie postępowała.
2. norma generalna i indywidualna;
Generalna to norma, której hipoteza jest sformułowana przy pomocy nazwy generalnej, a więc odnosi się do adresatów wskazanych poprzez cechy, np. pracodawca (osoba zatrudniająca inne osoby), osoba pełnoletnia (osoba, która ukończyła XX lat życia). Tego rodzaju normy z reguły będą występować w ustawach i innych aktach normatywnych.
Indywidualna, to norma, której hipoteza jest sformułowana przy pomocy nazwy indywidualnej, a więc odnosi się do adresata określonego imiennie, np. John Smith, Jan Kowalski, np. Tego rodzaju normy z reguły będą występować w decyzjach administracyjnych oraz orzeczeniach sądowych.
3. norma abstrakcyjna i konkretna;
Abstrakcyjna, to norma prawna, której dyspozycja formułuje regułę wielokrotnego (powtarzalnego) zachowania.
Konkretna, to norma prawna, której dyspozycja formułuje jednorazowe (jednokrotne) zachowanie. Z chwilą gdy adresat postąpi we wskazany sposób, dana Roma zostaje zrealizowana.
4. norma autonomiczna i heteronomiczna;
Autonomiczna – taka norma, w której występuje identyczność normo dawcy i adresata normy. Jednostka decyduje się sama sobie narzucić określony sposób postępowanie. Przykładem może być podjęcie przez kogoś decyzji o niejedzeniu mięsa i stosowanie się do niej (por. wegetarianizm).
Heteronomiczna – norma, w której nie ma identyczności normo dawcy i adresata normy, a normo dawcą jest jakiś czynnik zewnętrzny w stosunku do jej adresata, zwykle anonimowy. Normo dawcą może być zwyczaj, istota nadprzyrodzona, ustawodawstwo, natura rzeczy, idea dobra czy sprawiedliwości. Przykładem takiej normy może być zakaz jazdy samochodem po pijanemu narzucony jednostce przez prawo.
5. uzasadnienie aksjologiczne (obowiązywanie norm);
Uzasadnienie aksjologiczne ma miejsce wówczas, gdy ktoś uważa daną normę za wiążącą, obowiązującą z tego powodu, że w świetle przyjmowanych przez niego ocen i wartości wskazane przez nią zachowania lub jego skutki są dobre, właściwe, słuszne.
6. uzasadnienie tetyczne (obowiązywanie norm);
Uzasadnienie tetyczne, jeżeli została ustanowiona ( i nie uchylona ) przez podmiot, który ma władzę nad adresatami normy. Władza może wynikać z autorytetu , jakim normo dawca cieszy się wśród adresatów bądź z faktu, że dysponuje on odpowiednimi środkami, aby skłonić adresatów do posłuchu wobec ustanowionych przez siebie norm.
7. uzasadnienie behawioralne (obowiązywanie norm);
Polega na występującym w masowej skali zjawisku zgodności zachowań adresatów norm z tymi normami.
8. relacje zbieżne, rozbieżne, indyferentne między prawem a moralnością;
zbieżne polegają na tym, że nakazy czy zakazy pochodzące z normy prawnej i z pozaprawnych zbiorów regulacji brzmią tak samo. Np. kradzież jest zabronione przez prawo i potępiana przez normy prawne, religijne i dobre obyczaje. System norm pozaprawnych w takim przypadku wzmacnia prawo
rozbieżne polegają na tym, że nakazy i zakazy pochodzące z norm prawnych i pozaprawnych brzmią inaczej. Ma wtedy miejsce konflikt poleceń. Zmusza on jednostkę do dokonania wyboru. Np. aborcja. Rozbieżność uregulowań tego samego typu zachowań przez prawo stanowione i pozaprawne systemy normatywne znacznie zmniejsza społeczną skuteczność prawa, może obniżać jego prestiż a także zmniejszać respekt jakim powinno się ono cieszyć
indyferentne (obojętność systemów wobec siebie). Indyferencja polega na tym, że jakaś sfera aktywności jednostki jest objęta regulacją prawną, a pozaprawne normy na ten temat się nie wypowiadają. Np. prawo kosmiczne. Lub odwrotnie. Pewne zachowanie są określone tylko przez normy zwyczajowe, moralne a nie są nakazane prawem stanowionym. Np. zdejmowanie kapelusza przez mężczyzn przy powitaniu
9. zasada prawna;
Przez zasady prawa rozumie się pewną kategorię norm prawnych, wyróżniającą się doniosłością i szczególną rolą dla określonej gałęzi prawa bądź dla całego systemu prawa. Szereg zasad prawa ma wyraźny charakter moralny, np. w prawie rodzinnym zasada trwałości małżeńskiej i założonej przez ten związek rodziny, zasada równouprawnienia małżonków, zasada dobra dziecka, równych praw dzieci małżeńskich i pozamałżeńskich.
10. norma prawna;
Jest to wypowiedź językowa, zawierająca generalną i abstrakcyjną regułę powinnego zachowania, skonstruowana z przepisów prawnych zgodnie z przyjętą koncepcją jej budowy. Norma prawna jest najmniejszym, stanowiącym strukturalną całość, element prawa. Norma prawna jako reguła zachowania daj odpowiedź na pytanie: kto, w jakich warunkach, jak powinien postąpić ( co jest mu nakazane, zakazane lub dozwolone czynić ).
11. czyn, czynność konwencjonalna;
Czyny tj. faktyczne czynności psychofizyczne, np. jazda samochodem, pobicie kogoś, zagarnięcie mienia, budowa lub rozebranie budynku, założenie kanalizacji, itp.
Czynność konwencjonalna np. kiwnięcie głową, uchylenie kapelusza, podniesienie ręki, same w sobie są prostymi nic nie znaczącymi czynnościami psychofizycznymi.
12. dozwolenie mocne i słabe;
Dozwolenia słabe: działanie lub zaniechania podjęte w przypadku braku zakazów lub nakazów, odnoszących się pewnej dziedziny, nie powodujące skutków prawnych.
Dozwolenia mocne: występuje w prawie pozytywnym, uregulowane przez prawo i rodzące skutki prawne, pomimo że nie są one ani nakazane ani zakazane – adresat może, ale nie musi z nich korzystać.
13. sankcja represyjna;
Zło, dolegliwość, przykrość wyrządzone tytułem odpłaty za zachowanie niezgodne z obowiązkiem. Polegają na pozbawieniu danego podmiotu określonych dóbr, takich jak życie, wolność, dobra materialne i inne.
14. sankcja egzekucyjna;
Polega na zmuszeniu adresata zachowującego się niezgodnie z nakazami lub zakazami przepisu prawa do osiągnięcia takiego stanu rzeczy, jaki powinien nastąpić w wyniku dobrowolnego zastosowania się do postanowień owego przepisu. (zastosowanie przymusu osobistego, zastosowanie przymusowego wykonania zastępczego).
15. sankcja nieważności;
Polega na uznaniu na nieważną czynność prawną ( również i inne czynności konwencjonalne np. decyzje stosowania prawa ) dokonaną niezgodnie z obowiązującym prawem, nie rodzi ona skutków prawnych.
16. przepis prawny;
Przepis prawny to podstawowy zapis ustawy lub rozporządzenia. Może występować w formie artykułu, punktu, podpunktu, ustępu, czy paragrafu. Z przepisów prawnych można odczytać normy prawa, choć nie są to jednoznaczne formy.
17. definicje legalne;
Przepisy ustalające znaczenie wyrażeń użytych w tekście prawnym. Prawodawca definiuje pewne terminy, które są w języku potocznym wieloznacznie bądź nieostre albo jeżeli chce pewnym terminom nadać odmienne znaczenie niż to, które posiadają w języku potocznym, np. rzecz, nieruchomość, przedsiębiorstwo, zbrodnia, i wykorzystywane są do budowy norm prawnych.
18. prawa niedoskonałe;
norma prawna pozbawiona jakiejkolwiek sankcji, Naruszenie takiej normy nie spowoduje na gruncie przepisów prawnych negatywnych skutków dla osoby, która ją złamała. Brak sankcji nie musi oznaczać, że prawodawca popełnił błąd. Powodem nie opatrzenia normy żadną sankcją może być brak takiej potrzeby, bądź przewidywana nieskuteczność sankcji.
19. przepisy materialne i formalne;
Przepisy materialne regulują materię stosunków prawnych, tj. pozwalają na budowę norm prawnych, wyznaczających wzajemne zachowania podmiotów w ramach rozmaitych stosunków prawnych. Należą do nich, np. przepisy prawa cywilnego, prawa pracy, prawa administracyjnego.
Przepisy formalne zwane procesowymi, określają realizację norm prawa materialnego, tj. określają tryb postępowania przed organami władzy publicznej związanym z dochodzeniem uprawnień.
20. przepisy konkretne, blankietowe i odsyłające;
Konkretne – wyznaczają wprost powinne zachowanie ( zawierają dyspozycję normy ).
Blankietowe – formułują bezpośrednio reguły zachowania dla adresatów lecz zawierają upoważnienie dla jakiegoś organu państwowego, aby w przyszłości taką regułę ustanowił.
Odsyłające – nie zawierają reguły zachowania ale pokazują inne zachowania z których adresat może skorzystać.
21. przepisy ogólne i szczególne;
Ogólne – regulują szeroki zakres spraw, obejmują szeroki krąg adresatów, ustanawiają w dyspozycji ogólne reguły zachowania.
Szczegółowe – ustanawiają wyjątki uregulowania odrębne w stosunku do przepisów ogólnych.
22. przepisy uniwersalne i partykularne;
Uniwersalne – podlegają na całym kraju. Taki zasięg mają z reguły akty normatywne pochodzące od najwyższych organów władzy państwowej i naczelnych organów administracji rządowej.
Partykularne - obowiązują na pewnym obszarze np. województwa gminy inaczej miejscowe. Taki zasięg obowiązywania mają akty normatywne wydawane przez terenowe organy administracja rządowej, jak i organy samorządu terytorialnego.
23. przepisy bezwzględne i względnie wiążące;
Bezwzględnie wiążące – dyspozycja jest sformułowana w sposób kategoryczny, podmiot musi postępować w sposób wskazany przez pracodawcę, każde inne zachowanie pociąga za sobą sankcję.
Względnie wiążące – przedstawiają adresatom, propozycję, pewien wzór zachowania, z którego mogą skorzystać lub mogą go zmodyfikować, ukształtować według swobodnego uznania.
24. przepisy kolizyjne, derogacyjne, przejściowe i wprowadzające;
Przepisy kolizyjne – rozstrzygają o obowiązanie jednego z dwóch przepisów albo jednej z grupy przepisów w sytuacji gdy ten sam typ zachowań jest różnie przez nie regulowany.
Przepis derogacyjny - jest to taki przepis prawny, który swym brzmieniem oświadcza o usunięciu dotychczas obowiązującego w systemie prawnym przepisu, względnie przepisów lub nawet całego aktu prawnego.
Przepisy przejściowe – regulują zakres zastosowania nowych przepisów w sprawach dotyczących stosunkowo ukształtowanych pod rządami starych przepisów.
Przepisy wprowadzające – to wspólna nazwa dla przepisów derogacyjnych i przejściowych. Do przepisów wprowadzających zalicza się również przepisy dokonujące odpowiednich zmian w przepisach treściowo związanych z nową regulacją.\
25. co to jest akt normatywny?
Akt normatywny jest dokumentem organu państwowego zawierającym zakodowane w przepisach prawnych normy prawne regulujące jakiś obszar stosunków społecznych. Akty normatywne powstają w wyniku procesu stanowienia prawa przez organy państwowe, a także organy samorządu terytorialnego.
26. tekst autentyczny, tekst jednolity aktu normatywnego, nowelizacja;
Autentyczny – urzędowo ogłoszony w odpowiednim dzienniku publikacyjnym, uznawany za pierwotny i wiarygodny w razie sporu co do treści prawa jest uznawany za ostatecznie wiążący.
Jednolity - gdy wielokrotne nowelizacje stwarzają trudności w praktycznym posługiwaniu się tekstem na co dzień, prawodawca decyduje o upoważnieniu odpowiedniego podmiotu do wydania tekstu jednolitego.
Nowelizacja – częściowa zmiana obowiązującego aktu prawodawczego przez inny akt normatywny tej samej lub wyższej mocy prawnej, później wydany. W praktyce nowelizuje się tylko ustawy.
27. język prawny i język prawniczy;
Prawny - jest językiem, w którym formułowane jest prawo, a więc jest językiem przepisów i norm prawnych – jest zawarty w tekstach prawnych – Konstytucji, ustawach, rozporządzeniach, dekretach (aktach normatywnych).
Prawniczy – specyficzny język używany przez osoby stosujące i interpretujące prawo. Jest to język, w którym prawnicy rozmawiają o prawie.

pasazere

Rozdział IV
1. Stosunek prawny, wymienić elementy stosunku prawnego;
Stosunek prawny jest to wyznaczona przez normę prawną zależność pomiędzy przynajmniej dwoma podmiotami prawa w postaci wzajemnych uprawnień i obowiązków. Mówiąc inaczej, stosunek prawny zachodzi wówczas, gdy jeden podmiot jest zobowiązany, a drugi podmiot uprawniony, np. dłużnik jest zobowiązany do zwrotu określonej sumy pieniędzy w umówionym terminie, wierzyciel jest uprawniony do otrzymania spłaty. Obowiązki i uprawnienia podmiotów stosunku prawnego są określone w dyspozycji normy prawnej.
2. zdarzenia prawne;
Są to okoliczności, z których normy prawne wiążą skutki prawne w postaci powstania, zmiany i ustania stosunku prawnego. Stosunki prawne nie pojawiają się, nie przekształcają i nie ustalają w sposób dowolny, autentyczny, jest to uzależnienie od wystąpienia w rzeczywistości takich wydarzeń, okoliczności, stanów, które według obowiązujących norm prawnych są zdarzeniami prawnymi. Nie każde zdarzenie prawne wywołuje powstanie stosunku prawnego, ale każdy stosunek prawny tworzy się lub zmienia w wyniku zaistnienia takiego zdarzenia.
3. czynności prawne;
Świadome i zgodne z przepisami prawa zachowanie ludzkie, zmierzające do wywołania skutków prawnych mocą odpowiednich oświadczeń woli składających się na treść czynności prawnej. Jest to stan faktyczny zawierający co najmniej jedno oświadczenie woli.
4. orzeczenia (decyzje administracyjne) konstytutywne i deklaratoryjne;
Są to czynności konwencjonalne kompetentnych organów władzy publicznej ( sądów, organów administracji rządowej lub samorządowej ) dokonywanie w procesie stosowania prawa.
Orzeczenia deklaratoryjne nie tworzą nowych stosunków prawnych lecz jedynie stwierdzają istnienie stosunku prawnego i wynikające z niego uprawnienia i obowiązki stron.
Orzeczenia konstytuowane stwarzają nową sytuację prawną.
5. czyny niedozwolone (delikty prawa cywilnego);
Działania lub zaniechania człowieka sprzeczne z prawem lub zasadami współżycia społecznego, wywołujące szkodę. Czynem niedozwolonym może być również inne zdarzenia nie mające z działaniami ludzkimi nic wspólnego, ilekroć wynika z nich szkoda i za tę szkodę prawo czyni kogoś odpowiedzialnym.
6. co to jest osoba fizyczna i osoba prawna?
Osoba fizyczna – człowiek od momentu urodzenia aż do śmierci posiadający określone kwalifikacje: zdolność prawną, zdolność do czynności prawnej i zdolność do działań prawnych
Osoba prawna – nie są osobami fizycznymi ani organami państwowymi. Jest to pewien rodzaj organizacji bądź instytucji, które zostały wyposażone w przedmiot osobowości i w ten sposób mają możność występowania jako samodzielne podmioty praw i obowiązków
7. korporacje, zakłady (fundacje) – co to jest? i podać przykłady;
Korporacja – powstaje w wyniku zorganizowania się pewnej liczby osób fizycznych, zmierzających do osiągnięcia wspólnego celu. Dla korporacji decydujące znaczenie ma czynnik ludzki, jej członkowie. Oni decydują o celach jej działania, tworzą jej majątek w drodze wniesionych udziałów lub płaconych składek. Korporacjami są np. partie polityczne, związki zawodowe, stowarzyszenia.
Zakład – jest osobą prawna, której powstanie, cel rodzaj działalności określa założyciel ( fundator ) w statucie ( w akcie fundacyjnym ) oraz wyposaża ją w wyodrębniony majątek, stanowiący podstawę jej działalności. Zakładami są np. przedsiębiorstwa państwowe, szkoły wyższe, muzea, szpitale.
8. zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych;
Zdolność prawna to zdolność do bycia podmiotem praw i obowiązków prawnych. Zdolność prawna jest na gruncie polskiego prawa niestopniowana. Można ją mieć lub nie.
Zdolność do czynności prawnych – w prawie cywilnym zdolność do dokonywania we własnym imieniu czynności prawnych, czyli do przyjmowania i składania oświadczeń woli mających na celu wywołanie powstania, zmiany lub ustania stosunku prawnego. Innymi słowy, jest to zdolność do samodzielnego kształtowania swojej sytuacji prawnej (nabywania praw i zaciągania zobowiązań).
9. ubezwłasnowolnienie;
Ubezwłasnowolnienie całkowite to pozbawienie osoby fizycznej zdolności do czynności prawnych na mocy orzeczenia sądowego. Ubezwłasnowolnić całkowicie można tylko osobę, która ukończyła 13 lat.
Ubezwłasnowolnienie całkowite są osoby: chorobą psychiczną, niedorozwój umysłowy, pijaństwo narkomania o takim stopniu że osoba nie jest w stanie kierować swym postępowaniem.
Ubezwłasnowolnienie częściowe następuje z tych samych przyczyn, co ubezwłasnowolnienie całkowite, z tym że może być orzeczone w stosunku do osoby pełnoletniej, której stan nie wymaga ubezwłasnowolnienia całkowitego lecz tylko potrzebna jest pomoc do prowadzenia jej sprawy.

pasazere

Rozdział V
1. Źródła prawa w znaczeniu historycznym;
Wiedzę o prawie obowiązującym w przeszłości czerpiemy z wszelkich dostępnych materiałów zachowanych z dawnych epok, np. dokumentów urzędowych i prywatnych, różnych relacji i przekazów, nawet utworów literackich.
2. źródła prawa oficjalne;
Treść prawa aktualnie obowiązującego poznajemy przede wszystkim z urzędowych publikatorów, w których są ogłaszane teksty aktów normatywnych, np. Dziennik Ustaw, Monitor Polski.
3. źródła prawa w znaczeniu materialnym;
Ogół czynników np. polityczne, ekonomiczne, kulturowe które oddziaływają na kształtowanie się treści i formy obowiązującego prawa w danym miejscu i czasie.
4. źródła prawa w znaczeniu faktów prawotwórczych;
Stanowienie ustaw przez parlament, prawo twórcze orzeczenia sądowe, umowy między narodowe, czyli rozmaite sposoby powstawania prawa.
5. źródła prawa w znaczeniu formalnym;
Rezultaty tych działań w postaci różnego rodzaju aktów normatywnych np. ustaw, rozporządzeń, zarządzeń.
6. wymień fakty przetwórcze, podkreśl które z nich są w Polsce źródłem prawa;
- prawo zwyczajowe ( przekształcenie się zwyczajów w prawo )
- umowę
- prawotwórczą praktykę organów państwowych (precedens prawotwórczy)
- naukę ( opinię uczonych prawników )
- stanowienie prawa ( w Polsce )
7. co to jest stanowienie prawa?
Stanowienie prawa polega na tym, że odpowiedni organ władzy publicznej formułuje w sposób wyraźny normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym, to znaczy skierowane rodzajowo do określonych kategorii adresatów, wyznaczające ogólnie określone wzory zachowań, jakie mają nastąpić w przyszłości w rodzajowo scharakteryzowanych okolicznościach.
8. co to jest precedens prawotwórczy?
Precedens prawotwórczy jest to decyzja organu państwowego ( np. sądu ) podjęta przy rozstrzygnięciu konkretnej sprawy, która staje się wzorem dla innych rozstrzygnięć w kolejnych, podobnych sprawach. Daje sędziemu dużą swobodę w wyrokowaniu i nie wymagającą oparcia orzeczeń na podstawie prawnej w postaci obowiązujących przepisów prawnych.

pasazere

Rozdział VI
1. od czego zależy różna moc prawna aktu normatywnego (normy) i co ona oznacza?
Moc prawna aktu normatywnego wyznacza miejsce aktu w hierarchii źródeł prawa. Hierarchia źródeł prawa mówi nam o mocy prawnej aktu normatywnego.
- akt o wyższej mocy prawnej może uchylić moc obowiązującą aktu o niższej mocy prawnej nigdy na odwrót
- akt prawny o niższej mocy prawnej obowiązuje jeżeli został ustanowiony na podstawie kompetencji prawotwórczej zawartej w akcie o wyższej mocy prawnej
- akty o tej samej mocy prawnej mogą uchylić wzajemnie moc obowiązującą
- akt o niższej mocy prawnej nie może zawierać postanowień sprzecznych z postanowieniami aktu o wyższej mocy prawnej
2. moc prawna a moc obowiązująca;
Miejsce aktu normatywnego w hierarchii źródeł prawa wyznacza jego moc prawna. Nie należy jej mylić z mocą obowiązującą, która dla wszystkich należycie ogłoszonych, a nie uchylonych aktów prawnych jest taka sama.
3. co to są źródła powszechnie obowiązującego prawa, a co to są źródła prawa wewnętrznie wiążące?
Konstytucja wymienia dwa rodzaje źródeł powszechnie obowiązującego prawa Rzeczpospolitej:
- obejmuje źródła o zasięgu ogólnokrajowym, są z nimi zgodne ustawy, ratyfikowane umowy miedzy narodowe oraz rozporządzenia
- to akty prawne miejscowe, ustanowione przez organy samorządu terytorialnego oraz terenowe organy administracji rządowej
Źródła prawa wewnętrznie wiążącego obowiązują one tylko jednostki organizacyjne podległe organom wydającemu akt. Zarządzenia nie mogą stanowić podstawy decyzji wobec obywateli osób prawnych i wszelkich innych podmiotów.
4. wymień porządek hierarchiczny aktów powszechnie obowiązujących wg. Konstytucji;
- konstytucja
- ustawa konstytucyjna
- ustawa
- akty normatywne z mocą ustawy
- ratyfikowanie umowy narodowej
- prawo miejscowe
5. co to jest prawo miejscowe?
Nazywane są powszechnie obowiązujące akty normatywne o zasięgu ograniczonym terytorialne. Oznacza to, iż obowiązują one wszystkie podmioty na obszarze objętym właściwością terytorialną wydającego je organu np. województwo, powiat, gmina lub ich część. Mogą pochodzić od organów terenowej administracji rządowej oraz od organów samorządu terytorialnego.
6. cechy Konstytucji jako ustawy zasadniczej;
- najwyższa moc prawna
- szczególna treść
- szczególny sposób uchwalania i zmian
7. co to jest konstytucja sztywna i konstytucja elastyczna?
Konstytucja, która stawia takie szczególne wymagania dotyczące swej zmiany, nazywana jest konstytucja sztywną, w przeciwieństwie do konstytucji elastycznej, która może być zmieniana w trybie przewidzianej dla uchwalenia każdej zwykłej ustawy.
8. co to jest quorum?
Jest to najmniejsza liczba członków ciała kolegialnego, niezbędna do tego, aby podejmowane przezeń decyzje były ważne.
9. wymień i omów rodzaje większości głosów;
Zwykła większość głosów, oznacza iż „za” jest więcej głosów niż „przeciw” wstrzymujących nie bierze się pod uwagę.
Bezwzględna większość głosów oznacza iż liczba głosów „za” musi być większa niż suma głosów „przeciw” i wstrzymujących się.
Większość kwalifikowana jest większa od bezwzględnej i zwykle określa się n. 2/3, 3/5, 11/20.
10. co to jest ustawa konstytucyjna i materia konstytucyjna?
Materia konstytucyjna – szczególna treść konstytucji wynika z zakresu zagadnień, które mogą być uregulowane jedynie przez przepisy konstytucyjne.
Ustawa konstytucyjna – ustawa która dokonuje zmiany w konstytucji lub jednorazowo zawiera w konkretnym przypadku moc obowiązującą określonych przepisów ustawy zasadniczej.
11. co to jest ustawa, materia ustawowa, kodeks?
Ustawa - jest to akt normatywny parlamentu o charakterze ogólnym i powszechnie obowiązującym, uchwalanym w specjalnym trybie zwanym trybem ustawodawczym.
Materia ustawowa – konstytucja wskazuje sprawy, które ze względu na swą doniosłość mogą być uregulowane wyłącznie w drodze ustawy.
Kodeks – jest to ustawa, która w sposób względnie wyczerpujący reguluje w usystematyzowany sposób pewną sferę życia społecznego o wspólnych cechach.
12. co to jest rozporządzenie, delegacja ustawowa, subdelegacja
Rozporządzenie – jest jedynym powszechnie obowiązującym aktem wykonawczym do ustaw.
Delegacja ustawowa – do wydania rozporządzenia konieczne jest szczególnie upoważnienie zawarte w ustawie.
Subdelegacja – organ upoważniony do wydania rozporządzenia nie może przekazać tego uprawnienia innemu organowi.

pasazere

Rozdział VII
1. Co obejmuje zwierzchnictwo terytorialne państwa (zakres terytorialny obowiązywania prawa)
W granicach tak rozumianego terytorium państwo sprawuje w sposób wyłączny swą władzę w stosunku do wszystkich jego składników osób fizycznych przebywających na tym terytorium. Terytorialne zwierzchnictwo państwa obejmuje także statki morskie, powietrzne i kosmiczne, występują pod banderą danego państwa. Obowiązywanie terytorialne prawa wynika z zasady zwierzchnictwa terytorialnego państw, prawo wewnętrznie nie obowiązuje tylko na tych terenach, które są wyłączone spod zwierzchnictwa terytorialnego.
2. Ogólna zasada zakresu personalnego obowiązywania prawa i wyjątki
Personalny zakres obowiązywania prawa dotyczy zagadnienia, wobec jakich kategorii adresatów prawo danego państwa ma moc obowiązującą. Ogólna zasada głosi, że obowiązuje wszystkie osoby znajdujące się na jego terytorium. Dotyczy to przede wszystkim ogół€ obywateli danego państwa, ponadto pewne normy prawne mogą ich obowiązywać, niezależnie od tego, gdzie się znajdują.
3. Jak jest wyznaczony w akcie normatywnym początek wejścia w życie aktu normatywnego
- jest nim data ogłoszenia danego aktu w dzienniku publikacyjnym lub data ogłoszenia w sposób zwyczajowy przyjęty na danym terenie wówczas akt uzyskuje moc obowiązującą „z dniem ogłoszenia”
- data kalendarzowa podana przez dany akt, od której nadejścia uzyskuje ona moc obowiązującą np. 01.01. 1996
- data która następuje po upływie określonej liczby dni od ogłoszenia danego aktu np. ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
4. Co to jest „vacatio legis”, co oznacza zasada niedziałania prawa wstecz
Vacatio legis – okres od daty ogłoszenia do daty wejścia w życie (data ogłoszenia jest wcześniejsza od daty wyjścia w życie ).
Prawo nie działa wstecz – oznacza ona że prawo może dotyczyć tylko takich zachowań oraz wiązać skutki prawne z takimi zdarzeniami, które nastąpią dopiero w przyszłości tj. po wejściu w życie regulującego je aktu normatywnego ( najwcześniej z chwilą jego ogłoszenia ).
5. Kiedy akt normatywny traci moc obowiązującą
- uchylenia go przez przepisy derogacyjne nowego aktu
- wskazanym w samym akcie, o ile został wydany na określony czas
6. Co to jest „desuetudo”
Formalnie obowiązujący akt nie jest przestrzegany przez obywateli gdyż są oni przekonani że taki akt nie obowiązuje i nie wywołuje to reakcji organów państwowych w postaci sankcjonowania przekroczeń zawartych w nim norm. Wówczas mówimy że taki akt utracił moc obowiązującą w drodze desuetudo ( długotrwałe niestosowanie, zwykle chodzi o okres kilkudziesięciu lat ).
7. Na czym polega kolizja w prawie i co to są reguły kolizyjne
Kolizja – jest wynikiem nadmiaru przepisów normujących dany przypadek, przy czym zawarte w nim normy są ze sobą niezgodne tj. wyznaczają adresatom wyłączające się sposoby zachowania np. jedna norma nakazuje, druga zaś zakazuje tego samego zachowania w tych samych okolicznościach. Nie jest możliwe aby adresaci mogli postąpić zgodnie z każdą z tych norm.
Reguły kolizyjne – wskazuje który z dwóch przepisów zawierających niezgodne ze sobą normy należy uznać za obowiązujący a który za nieobowiązujący.
8. Na czym polega reguła chronologiczna
Głosi że norma późniejsza usuwa normę wcześniejszą. Decydującym kryterium jest tutaj różna data wydania dwóch aktów normatywnych. Przyjmuje się ze chodzi o datę ich ogłoszenia a nie o datę ich wejścia a życie, które to daty mogą być różne z uwagi na vacatio legis. Do zastosowania tej reguły konieczny jest warunek, aby akt późniejszy nie był hierarchicznie niższy od aktu wcześniejszego natomiast mogą to być akty równorzędne.
9. Na czym polega reguła merytoryczna
Opiera się na zasadzie że norma regulującą sytuacje szczególną uchyla normę ogólną, tylko w takim zakresie, w jakim wprowadza unormowania odrębne. Warunkiem zastosowania tej reguły jest:
- miedzy normami zachodzi stosunek reguła ogólna – wyjątek od reguły ogólnej.
- norma szczególna ma hierarchicznie stopień nie niższy niż norma ogólna.
10. Na czym polega reguła hierarchiczna
Postanawia: norma hierarchicznie wyższa uchyla normę hierarchicznie niższą np. norma zawarta w ustawie uchyla normę zawartą w zarządzeniu, nigdy na odwrót. Warunkiem posłużenia się regułą hierarchiczną jest stwierdzenie, że normy należą do aktów normatywnych o różnej hierarchii.
11. Według jakich zasad (podaj ich treść) rozstrzygamy kolizję reguł kolizyjnych
Gdy mają równocześnie zastosowania dwa a nawet trzy kryteria a otrzymane rezultaty są różne. Jednoznacznie przyjmuje się że przy kolizji kryterium hierarchicznego i chronologicznego pierwszeństwo ma kryterium hierarchiczne za obowiązującą uznana zostaje norma hierarchicznie wyższa chodź jest normą wcześniejszą. Przy kolizji kryterium metrycznego i chronologicznego przyjmuje się dopuszczalność uznania za nie obowiązującą normę ogólną późniejszą w myśl zasady: norma ogólna późniejsza nie uchyla wcześniejszej normy szczególnej. Gdy konkurują ze sobą kryterium hierarchiczne i merytoryczne dominuje stanowisko że norma szczególna o niższej hierarchii nie może uchylić normy ogólnej hierarchicznie wyższej. Z trzech kryteriów decydujące znaczenie ma kryterium hierarchiczne pozostałe mają zastosowanie pod warunkiem że zostanie zachowane kryterium hierarchiczne.

pasazere

Rozdział VIII
1. Pojęcie wykładni prawa
Jest to zespół czynności zmierzających do zrekonstruowania z obowiązujących przepisów prawnych norm postępowania i ustalenia ich znaczenia.
2. Co to jest założenie racjonalnego prawodawcy
Kieruje się określonym stopniem wiedzy o rzeczywistości spójnym systemem ocen i wartości, wyznacza cele, możliwe do osiągnięcia w danych warunkach odpowiednie środki do ich realizacji przestrzega zasad techniki prawotwórczej. Racjonalny pracodawca nie jest osobą czy grupą osób stanowiący organ państwowy o kompetencjach prawotwórczych. Jest to tylko pewna konstrukcja myślowa zakładająca że istnieje jakiś jeden podmiot tworzący prawo od którego pochodzą wszystkie obowiązujące akty normatywne.
3. Jak dzielimy wykładnię ze względu na metody (sposoby) dokonywania, podmiot dokonujący wykładni, wyniki wykładni
Sposób dokonywania wykładni jej dokonywania opiera się na tym jakiego rodzaju dyrektywy interpretacyjne są stosowane przy interpretacji przepisów prawnych. Dyrektywy interpretacyjne dzielimy na językowe, systemowe i funkcjonalne.
Podmiot dokonujący wykładni z uwagi na to kto dokonuje wykładni możemy wyróżnić wykładnie: autentyczną, legalną, praktyczną, doktrynalną.
Wyniki wykładni wykładnia może być rozumiana nie tylko jako zespół czynności interpretacyjnych ale także jako jego wynik. W tym znaczeniu mówimy o wykładni dosłownej rozszerzającej i zwężającej.
4. Kto dokonuje i jaka jest moc wiążąca wykładni autentycznej
Dokonuje pracodawca tj. organ władzy publicznej który stanowił dane przepisy zgodne z przyjętą zasadą: kto jest uprawniony do tworzenia prawa może dokonywać jego interpretacji. Wykładnia autentyczna ma powszechną moc obowiązującą oznacza to że wszyscy adresaci interpretowanego przepisu oraz wszystkie organy stosujące prawo są związani jego znaczeniem ustalonym przez interpretujący organ.
5. Kto dokonuje i jaka jest moc wiążąca wykładni legalnej
Dokonuje organ państwowy który nie jest twórcą interpretowanych przepisów, ale ma generalną kompetencję do dokonywania wiążącej wykładni wszystkich bądź tylko pewnego rodzaju aktów normatywnych. Wykładnia legalna ma powszechną moc obowiązującą oznacza to że wszyscy adresaci interpretowanego przepisu oraz wszystkie organy stosujące prawo są związani jego znaczeniem ustalonym przez interpretujący organ.
6. Kto dokonuje i jaka jest moc wiążąca wykładni praktycznej
dokonują organy stosujące prawo a zwłaszcza sądy. Nie ma ona mocy powszechnie obowiązującej lecz ograniczoną przy czym jej zakres jest uzależniony od tego w jakim celu i trybie jej dokonuje.
7. Kto dokonuje i jaka jest moc wiążąca wykładni doktrynalnej
Jest dokonywana przez przedstawicieli nauki prawa i nie posiada mocy wiążącej. Najczęściej jest ona przeprowadzana w oderwaniu do konkretnego rozstrzygnięcia gdy analizując dane przepisy rozważa się różne możliwości ich interpretacji, ewentualnie wskazuje się interpretacje właściwą zdaniem danego autora.
8. Co to jest wykładnia dosłowna (literalna), zwężająca, rozszerzająca
Literalna – ma miejsce wówczas gdy przy zastosowaniu dyrektyw językowych otrzymujemy jednoznaczne znaczenie normy, co ewentualnie możemy potwierdzić odwołując się do systemowych i funkcjonalnych dyrektyw interpretacyjnych.
Zwężająca – polega na przyjęciu ze względu na dyrektywy systemowe lub funkcjonalne węższego zakresu zastosowania lub normowania normy w porównaniu z tym który wynika z dyrektyw językowych
Rozszerzająca – polega na tym że w wyniku zastosowania dyrektyw systemowych lub funkcjonalnych przyjmujemy szersze znaczenie normy aniżeli to które zostało ustalone poprzez dyrektywy językowe.
9. Co to są wnioskowania prawnicze
Opierają się na założeniu że racjonalny pracodawca uznaje za obowiązujące nie tylko normy które zakodował w przepisach prawnych, ale także i takie normy które pozostają z tymi pierwszymi w określonym związku logiczny, przyczynowym czy aksjologicznym chociaż w tekście aktu normatywnego nie ma o nich mowy. Wnioskowanie prawnicze polega na uznaniu przez interpretatora za obowiązujące takie normy które są konsekwencjami norm uprzednio wyinterpretowanych z obowiązujących przepisów prawnych. Wnioskowanie prawnicze dokonuje się przy pomocy reguł inferencyjnych.
10. Wymień reguły inferencyjne, omów dwie wybrane przez siebie
Reguły instrumentalnego nakazu zakazu
Reguły wnioskowań a fortiori
Reguły wnioskowania z przeciwieństwa a contario
Reguła instrumentalnego nakazu głosi że jeżeli obowiązuje norma nakazująca realizację określonego stanu rzeczy to należy przyjąć że obowiązują również normy nakazujące czynić wszystko to co jest konieczne dla zrealizowania owego stanu rzeczy.
Reguła instrumentalnego zakazu głosi że jeżeli realizacja określonego stanu rzeczy jest adresatowi nakazana przez obowiązujące prawo to zakazane są mu wszelkie takie działania które są wystarczające aby nakazany stan rzeczy nie został zrealizowany.
11. Omów regułę wnioskowań a fortiori (z większego na mniejsze, z mniejszego na większe)
Według schematu rozumowania „ jeżeli tak …, to tym bardziej …”. Występują one w dwóch postaciach z większego na mniejsze i z mniejszego na większe.
Jeżeli ktoś jest uprawniony lub zobowiązany do czynienia czegoś więcej to tym bardziej jest uprawniony lub zobowiązany do czynienie czegoś mniej ( z większego na mniejsze ).
Jeżeli komuś jest zakazane czynić mniej tym bardziej zakazane jest mu czynić więcej ( z mniejszego na większe ).
12. Omów regułę wnioskowań „a contrario”
Jeżeli pewien stan rzeczy spełniający określone przesłanki pociąga za sobą określone przesłanki pociąga za sobą określone konsekwencje prawne to stan rzeczy nie spełniający takich przesłanek nie pociąga za sobą takich konsekwencji prawnych.
13. Omów regułę wnioskowań przez analogię z ustawy
Ten rodzaj wnioskowania znajduje zastosowanie przy usuwaniu luk w prawie. Z luką w prawie mamy do czynienia wówczas gdy dla rozstrzygnięcia konkretnego stanu faktycznego brakuje normy prawnej a na podstawie całokształtu obowiązujących przepisów prawnych można przyjąć że powinien być prawnie uregulowany. Prawodawca regulując pewien wycinek stosunków społecznych nie jest w stanie z góry przewidzieć wszystkich możliwych ewentualności jakie mogą wystąpić w danej dziedzinie życia społecznego.

Rozdział IX
1. Co to jest system prawa, wymień elementy systemu prawa
Mówiąc o systemie prawa mamy na myśli ogół norm prawnych obowiązujących w danym państwie w określonym czasie które tworzą zorganizowaną i uporządkowaną całość zgodnie z określonymi zasadami. Podstawowymi elementami systemu prawa są normy prawne przy czym chodzi tu wyłącznie o normy o charakterze generalnym i abstrakcyjnym. Nie wchodzą do niego normy konkretne indywidualne będące rezultatem procesem stanowienia prawa.
2. Co to jest instytucja prawna, gałąź prawa
Przez gałąź prawa rozumiemy ukształtowany historycznie kompleks norm prawnych, regulujących określoną kategorię stosunków społecznych. W ramach każdej gałęzi prawa występują charakterystyczne dla niej instytucje prawne np. dla prawa rodzinnego i opiekuńczego takimi instytucjami są: małżeństwo, rozwód, ustawowa wspólność majątkowa małżonków, uznanie dziecka.
3. Wymień rodzaje sprzeczności norm, omów jedną wybraną przez siebie
- sprzeczności logiczne
- przeciwieństwa logiczne
- niezgodności prakseologiczne
Przeciwieństwa logiczne polegają na tym że dwie lub więcej norm nakazuje adresatowi dla lub więcej różnych zachowań które są niemożliwe do jednoczesnego zrealizowania. Np. jedna norma nakazuje nie opuszczaj jutro przez cała dobę mieszkania a druga nakazuje jutro masz się wstawić jako świadek w sądzie. W przypadku norm przeciwnych może nie realizować żadnej normy np. opuścić dom, nie stawić się w sądzie a pójść do kina.
4. Co to znaczy, że system prawa jest zupełny w znaczeniu kwalifikacyjnym
Właściwość systemu prawa określana jako jego zupełność może być odnoszona do różnych zagadnień. Przede wszystkim można mieć na myśli zupełność kwalifikacyjną. Polega ona na tym że na podstawie norm systemu prawa można o dowolnym zachowaniu orzec że jest albo przedmiotem obowiązków ( nakazu, zakazu ) albo uprawnienia ( dozwolenie mocne ) albo jest prawnie indyferentne ( obojętne ).
5. Na czym polega luka aksjologiczna
Mówi się wówczas gdy ktoś uważa kierując się określonymi ocenami i wartościami że jakiś stan rzeczy powinien być uregulowany przez prawo a taka regulacja nie występuje. Luka aksjologiczna jest traktowana jako postulat pod adresami przyszłych zmian danego systemu prawa. Nie uważa się jej za lukę rzeczywistą.
6. Na czym polega luka logiczna
Gdy występujące w nim normy całkowicie są ze sobą sprzeczne tj. jedna norma nakazuje w określonych okolicznościach czynić dokładnie to czego druga w tych samych okolicznościach zakazuje. Najczęściej możemy którąś ze sprzecznych norm uchylić poprzez zastosowanie jakiejś reguły kolizyjnej. Jeżeli okazało by się to niemożliwe należy obie sprzeczne normy uznać za nieobowiązujące i wówczas powstaje luka w prawie.
7. Na czym polega luka konstrukcyjna
Występuje wówczas gdy brak jest normy prawnej która powinna zostać ustanowiona na podstawie upoważnienia w innej obowiązującej normie prawnej.
8. Jak w procesie stosowania prawa eliminuje się sprzeczności norm i luki
Usuwanie sprzeczności norm może nastąpić poprzez poprawienie tekstu prawnego przez samego prawodawcę w drodze prawotwórczej. Luki mogą być usunięte tylko przez proces prawotwórczy.

Rozdział X
1. Co to jest: stanowienie prawa i stosowanie prawa
Stanowienie prawa jest to działalność organów państwowych wyposażone w kompetencje prawotwórcze. Jeżeli rezultatem są różnego rodzaju akty normatywne zawierające normy prawne o charakterze generalnym i abstrakcyjnym.
Stosowanie prawa jest to działalność kompetentnych organów państwa polegających na wydawaniu w oparciu o normy generalne i abstrakcyjne decyzji konkretno-indywidualnych ustalających konsekwencje prawne udowodnionych faktów.
2. Wymień etapy procesu stosowania prawa
- ustalenie stanu faktycznego sprawy
- stwierdzenie czy i jakie przepisy prawne zawarte w nich normy odnoszą się do ustalonego stanu faktycznego. Po dokonaniu wyboru właściwego przepisu ustala się czy jest to przepis obowiązujący a następnie dokonuje się jego interpretacji.
- subsumcja, czyli stwierdzenie że udowodniony jednostkowy fakt zalicza się do tej ogólnej kategorii faktów, do której odnosi się dana norma jako generalna i abstrakcyjna reguła.
- ustalenie skutków prawnych danego faktu w świetle danej normy.
3. Co to jest subsumcja
- , czyli stwierdzenie że udowodniony jednostkowy fakt zalicza się do tej ogólnej kategorii faktów, do której odnosi się dana norma jako generalna i abstrakcyjna reguła.
4. Co to jest przestrzeganie prawa
Jest to świadome zachowanie adresatów norm (sankcjonowanych i sankcjonujących ) zgodnie z treścią dyspozycji tych norm w warunkach określonych w ich hipotezach. Przestrzeganie prawa przez każdy organ państwowy jest konstytucyjną zasadą ustrojową w RP.
5. Na czym polega postawa oportunizmu
Polega na tym że prawo jest przestrzegane z obawy przed sankcją lub z chęci uzyskania jakiejś gratyfikacji, nagrody. Gotowość posłuchu wobec obowiązujących norm prawnych jest uzależniona od realnej możliwości wymierzania sankcji lub uzyskania nagrody.
6. Na czym polega postawa konformizmu
Wyraża się skłonnością posłuchu wobec norm prawnych, uznanych i przestrzeganych przez środowisko, z którym adresat utożsamia się lub chce być utożsamiany. Zamiast własną oceną prawa, konformista kieruje się opinią i poglądami występującymi w jego otoczeniu.
7. Na czym polega postawa legalizmu
Cechuje się gotowością przestrzegania wszelkich norm systemu prawa, z tego powodu że są to właśnie normy prawne, niezależnie od tego, jaką zawierają treść.
8. Co to jest cywilne nieposłuszeństwo
Polega ona na manifestacyjnym, spektakularnym nie przestrzeganiu określonych norm prawnych w celu wyrażania protestu przeciw ich treści, ocenianej jako niesprawiedliwa, niesłuszna. Może być również skierowane przeciwko pewnym praktykom władzy publicznej, traktowanym jako nadużycie prawa, łamanie prawa itp. Celem cywilnego nieposłuszeństwa jest zwrócenie uwagi organów państwa i opinii publicznej na potrzebę zmiany złego prawa lub przywrócenia praworządności.

Rozdział XI
1. Pojęcie praworządności węższy i szerszy zakres podmiotowy
Według jednego stanowiska pojęcie praworządności jest równoznaczne z przestrzeganiem prawa przez wszystkich adresatów a więc przez osoby fizyczne, niepaństwowe osoby prawne organy władzy publicznej (organy państwowe i samorządu terytorialnego ). Inne stanowisko nadaje pojęciu praworządności węższy zakres podmiotowy odnosząc je tylko do działań organów władzy publicznej nie zaś innych podmiotów prawa choć oczywiście fakt przestrzegania przez nie obowiązujący norm prawnych ma istotny wpływ na istniejący porządek prawny.
2. Koncepcja praworządności formalnej i materialnej
Koncepcja praworządności formalnej istota praworządności sprowadza się do ścisłego przestrzegania prawa przez organy władzy publicznej, natomiast treść prawa ma znaczenie drugorzędne lub zgoła żadne. Wartością samoistną jest samo przestrzeganie prawa ponieważ dzięki związaniu władzy prawem obywatele nie są zdani na jej arbitralność czy zaskakiwani nieprzewidywalnymi decyzjami co sprzyja ich poczuciu pewności i bezpieczeństwa prawnego.
Koncepcja praworządności materialnej głosi że nie można redukować pojęcia praworządności do przestrzegania prawa w oderwaniu od jego treści. Mówiąc inaczej przestrzeganie nie każdego prawa zasługuje na miano praworządności lecz tylko takiego prawa którego treść spełnia określone postulaty aksjologiczne np. gwarantuję ochronę społecznie akceptowanych wartości molarnych politycznych kulturalnych odpowiada poczuciu sprawiedliwości słuszności.
3. Co to jest państwo prawne, co to jest formalne i materialne państwo prawne
Państwo prawne to państwo rządzone przez prawo, państwo praworządne. W zależności od sposobu rozumienia praworządności można mówić o formalnym państwie prawnym i materialnym państwie prawnym.
Formalne państwo prawne zwane inaczej państwem ustawowym oznacza taki sposób zorganizowania państwa w którym ponad obywatelami ponad władzą państwową stoi niewzruszony porządek prawny wyrażony w formie ustawy o treści nie podlegającej wartościowaniu np. z punktu widzenia moralnego instrumentalnego.
Materialne państwo prawne respektując walor formalnego ujęcia praworządności kładzie zasadniczy nacisk na określone wymogi jakie powinna spełniać treść obowiązującego prawa. Za podstawową zasadę materialnego państwa prawnego uważa się gwarantowanie przez państwo praw i wolności obywatelskich oraz ich instytucjonalne i proceduralne zabezpieczenie.

Witek

Poniżej zamieszczam opracowane odpowiedzi do pytań z Prawoznawstwa ale nie są one poukładane tak jak pytania i trzeba poczytać i sobie samemu dopasować.
Pozdrawiam Wink

1.Zdolność do czynności prawnych osób fizycznych

Zdolność do czynności prawnych
Jest to przyznana przez prawo możliwość aby w drodze własnego oświadczenia woli nabywać prawa i zaciągać obowiązki. Jest to możliwość aktywnego uczestniczenia w sferze prawa , kształtowania na podstawie oświadczenia woli własnej sytuacji prawnej sytuacji prawnej innych podmiotów prawa.

Jest ona zróżnicowana:
-Mamy pełną zdolność do czynności prawnych
- ograniczoną zdolność do czynności prawnych
- niezdolność do czynności prawnych
O tym do której kategorii zalicza się osobę fizyczna decydują dwa czynniki
Wiek i od ubezwłasnowolnienia .
Do 13 roku życia nie mamy zdolności do czynności prawnych. Pomiędzy 13 a pełnoletniością mamy z mocy prawa ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Po uzyskaniu pełnoletniości May pełna zdolność do czynności prawnych. Pełnoletni jest człowiek który ukończył 18 rok życia.
Kobieta gdy ukończy 16 rok życia może otrzymać z Sądu rodzinnego zezwolenie na zawarcie związku małżeńskiego i z tym dniem otrzymuję pełną zdolność do czynności prawnych.
Na zakres do czynności do zdolności prawnych ma instytucja ubezwłasnowolnienia. Ubezwłasnowolnienie nie jest to żadna kara. Ma ono na celu ochronę pewnych osób przed innymi osobami. Ubezwłasnowolnienie może nastąpić na skutek choroby psychicznej , niedorozwoju umysłowego w szczególności narkomania i alkoholizm. O ubezwłasnowolnieniu decyduje Sąd Okręgowy z udziałem prokuratora na wniosek krewnych. W sprawie słuchana jest osoba której ma dotyczyć ubezwłasnowolnienie. Wyróżniamy dwa rodzaje ubezwłasnowolnień :
1.ubezwłasnowolnienie częściowe
2.ubezwłasnowolnienie całkowite
Ale te ubezwłasnowolnienia zależą od stopnia ich dolegliwości.
Przy ubezwłasnowolnieniu całkowitym osoba od 13 roku życia ustanawia się jej opiekuna.
Przy ubezwłasnowolnieniu częściowym ( 18 lat ) ustanawia się kuratora.
Najbardziej skomplikowana jest sprawa osób które mają ograniczoną zdolność do czynności prawnych
Mogą one dysponować swoim zarobkiem
- nie mogą dokonywać takich czynności do których jest potrzebna pełna zdolność do czynności prawnych
- nie mogą odwołać testamentu
- nie mogą sprawować władzy rodzicielskiej
- mogą zawierać umowy ale muszą być one potwierdzone przez opiekuna lub gdy dojdzie ona do pełnych zdolności do czynności prawnych.
2.Elementy stosunku prawnego

Stosunek prawny - to wyznaczona przez normy prawne zależność pomiędzy przy najmniej dwoma podmiotami prawa w postaci wzajemnych uprawnień i obowiązków.
Elementy stosunku prawnego:
1.Podmiot stosunku prawnego ( osoby fizyczne i prawne )
2.Przedmiot stosunku prawnego
3.obowiązek stosunku prawnego
4.uprawnienia stosunku prawnego
Ad.1
Podmiotem prawa jest ten komu obowiązujące prawo nadaje zdolność prawna czyli możliwość posiadania praw i obowiązków w sferze prawa cywilnego a prawo cywilne to są głównie prawa majątkowe.

Współczesne prawo w tym polski kodeks cywilny wyróżnia 2 kategorie podmiotu prawa:
- osoby fizyczne
- osoby prawne.
Obok tego wyróżnia tzw. ułomne osoby prawne.

Kogo nazywamy osobą fizyczną , a kogo osobą prawną ?

Osoba fizyczna nazywamy każdego człowieka , a osoby prawne są to jednostki organizacyjne którym obowiązujące prawo nadaje zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych ( osobowość prawną dzięki czemu występują one w sferze prawa jako odrębny podmiot różny od osób fizycznych.

Podmioty prawa mają przyznane przez prawo 2 kwalifikacje:
1. zdolność prawną
2. zdolność do czynności prawnych
Żeby być podmiotem trzeba mieć zdolność prawną

3.Pojęcie aktu normatywnego i jego budowa ?

Akt normatywny jest to dokument organów władzy publicznej zawierający ujęte w przepisy prawne normy generalne i abstrakcyjne regulujący jakąś dziedzinę życia społecznego.
Przykłady aktów normatywnych: Konstytucja , ustawa(kodeks) rozporządzenie , zarządzenia ( i czyje ), uchwały ( i czyje są).Akty maja różna objętość. Największy akt normatywny to kodeks cywilny.

Każdy akt składa się z :
- nagłówka
– przepisów
- podpisu osoby do tego uprawnionej .w przypadku ustaw podpisu dokonuje Prezydent

Nagłówek aktu
a/rodzaj aktu
b/data ustanowienia aktu
c/czego ten akt dotyczy zwane jest tytułem aktu
Jeżeli jest to akt wykonawczy to po nagłówku jest powołana podstawa prawna .
Czasami numerowana część jest poprzedzona wstępem ( preambuła) który wskazuje cele wydania danego aktu. Obecnie raczej tego już nie ma.

Część ogólna ( postanowienia ogólne ) zawiera przepisy kogo dany akt dotyczy lub kogo nie dotyczy. Umieszczone są tu również definicje legalne , inne wyjaśnienia np. dotyczące ustanowionych skrótów.

Część szczególna zawiera zasadniczą materię aktu czyli konkretną regulację określonych stosunków prawnych. Tam się mieszczą przepisy ogólne jak i przepisy szczególne.

Przepisy końcowe na które składają się przepisy przejściowe i przepisy derogacyjne tzn. te które uchylają lub wprowadzają nowe. Ostatnia część aktu określa kiedy ten akt wchodzi w życie i od kiedy będzie obowiązywać.

Jak może być określony termin wejścia w życie aktu?

a/podana jest data kalendarzowa
b/może być podany czas jaki musi upłynąć od dnia ogłoszenia do dnia wejścia w życie – to się nazywa wakacjo legis ( spoczynek prawa)
W Polsce każda ustawa musi mieć wakacjo legis minimum 14 dni.
c/akt normatywny może wejść w życie z dniem ogłoszenia ( nie dotyczy to ustawy) jeżeli jest napisana data 15.11.2008 to wchodzi w życie z dniem następnym.
4.Rodzaje sankcji prawnych
Rozróżniamy 3 rodzaje sankcji:

1.sankcja represyjna zwana karną
2.sankcja egzekucyjna
3.sankcja nieważności
Wszystkie sankcje są skupione

Sankcja represyjna zwana karą- polega na odebraniu człowiekowi cennych dla niego wartości np.wolności , praw publicznych, dóbr majątkowych , kara grzywny zakaz wykonywania określonych zawodów. Najsurowsza karą jest kara śmierci ale przez aktualny kodeks karny u nas w Polsce zniesiona .

Sankcją represyjną są zagrożone czyny zabronione przez ustawodawcę, naruszające lub narażające na niebezpieczeństwo .
Celem sankcji represyjnej jest ukaranie człowieka za wyrządzone zło – jest to funkcja ukarania
Funkcja zapobiegawcza – prewencja
(Prewencja indywidualna – po to karzę żebyś więcej tego nie zrobił, powinna odstraszyć od popełnienia więcej takich rzeczy ).
Sankcja egzekucyjna – polega na przymusowej realizacji obowiązków wyznaczonych adresatowi przez normę prawną w razie uchylania się od ich dobrowolnego wypełniania. Np. zasądzone alimenty ściąga komornik z wynagrodzenia za pracę , wyburzenie budynku wzniesionego bez pozwolenia budowlanego , eksmisja z lokalu który bezprawnie użytkuje .

Sankcja nieważności – polega na uznaniu za nieważną czynność prawną ( czynność konwencjonalną ) dokonaną niezgodnie z obowiązującym prawem .

Sankcja nieważności dotyka nieważnych norm prawnych dotyczy tylko czynności konwencjonalnych. Nieskuteczność taka może przybrać różne postaci nieważności bezwzględnej która następuje z mocy prawa są nieważne od samego początku oraz nieważność względna ma miejsce wówczas gdy okreslona osoba wystąpi zgodnie z prawem z wnioskiem do odpowiedniego organu o stwierdzenie nieważności danej czynności prawnej.

W zależności od przyjętej koncepcji budowa normy prawnej może się różnie przedstawiać. Najbardziej rozpowszechnione są dwie koncepcje : koncepcja trójczłonowa i koncepcja norm sprzężonych.
5.Rodzaje norm postępowania ( rodzaje norm społecznych)
- normy prawne
-normy etyczne(moralne)
- normy obyczajowe
- normy religijne

Rodzaje norm postępowania

W zależności od tego jak w normie określony jest adresat i okoliczności dzielimy wtedy na normy indywidualne i generalne

Indywidualne - określa adresata co do jego tożsamości , takie cechy podaje ze ta jedna jedyna osoba jest adresatem normy
Np.Jan Kowalski ul.21.08.1961r zam,…..

Generalna - w generalny sposób określa adresata i może wystąpić na trzy sposoby:
a) podanie cech rodzajowych adresata ( kobieta , mężczyzna)
b) użycie zaimka osobowego typu kto , każdy , żaden, wszyscy
c) podanie funkcji , stanowiska ( Prezydent RP , Prezydent Miasta Przemyśla)

W zależności od tego czy norma podaje zachowanie jako jednorazowe i niepowtarzalne czy tez wielokrotne powtarzalne dzielimy na normy konkretne i abstrakcyjne

Konkretna – podaje jednorazowe postępowanie np. wezwanie na rozprawę gdzie jest podana konkretnie data i godzina

Abstrakcyjne - mówi o okolicznościach które mogą się powtórzyć wielokrotnie w różnych odstępach czasu np. Każdy z nas może być wezwany do sądu jako świadek

W zależności czy twórca i jej adresat – odbiorca to jedna i ta sama osoba czy tez są 2 różne osoby wtedy to dzielimy na normy
autonomiczne inaczej wewnętrzne i
heteronomiczne inaczej zewnętrzne

autonomiczne ( wewnętrzne) ktoś sam dla siebie cos tworzy np. nie będę obżerał się słodyczami

heteronomiczna(zewnętrzna) ktoś dla kogoś tworzy normę , ktoś jest adresatem , a ktoś normodawcą

Wszystkie normy prawne są heteronomiczne
Tym co odróżnia normy prawne od norm społecznych np. moralnych , obyczajowych czy też religijnych jest rodzaj uzasadnienia .

6. Różnice między systemem prawnym a moralnym

1.W państwie unitarnym (jednolitym) istnieje jeden jedyny system prawa a z reguły jest wiele systemów moralnych. Monizm – system moralny , Pluralizm system prawny

2.Prawo powstaje w wyniku celowej działalności organów publicznych wg.określonych procedur natomiast moralność tworzy się oddolnie jako reakcja społeczeństwa na pewne sytuacje i nie ma żadnych organów i żadnych procedur

3.Przestrzeganie norm prawnych zabezpieczone jest sankcją prawną.
Sankcja - jest to zapowiedz jakiś niemiłych dla adresata skutków jeżeli nie dostosuje się do normy prawa.
Za naruszenie normy moralnej grozi nam sankcja rozsiana a za naruszenie normy prawnej sankcja skupiona

Sankcja skupiona to sankcja sformalizowana i zinstytucjonalizowana

Sankcja sformalizowana –
określona przez prawo wiadomo co za to nam grozi.

Sankcja zinstytucjonalizowana –
w prawie są upoważnione organy jest specjalna procedura do orzekania sankcji i do jej realizacji.
Natomiast za naruszenie normy społecznej grozi nam sankcja rozsiana polegająca na negatywnej relacji środowiska np.potępienie, wykluczenie z jakiegoś środowiska natomiast 2 postacią sankcji rozsianej są własne wyrzuty sumienia .

4.Normy prawne są spisane dzięki temu są bardziej precyzyjne. Normy moralne na ogół nie są spisane i przez to nie są sprecyzowane. Normy prawne są zebrane w akty normatywne i są ogłaszane w odpowiednich aktach normatywnych i podane do wiadomości adresatów natomiast normy prawne są na ogół nie spisane i o istnieniu danej normy człowiek dowiaduje się od środowiska w trakcie życia społecznego.

5.Inna jest podstawa obowiązywania norma prawnych ( uzasadnienie tetyczne) a inne normy moralne ( uzasadnienia aksjologiczne).
Prawo realizuje jedynie tylko i wyłącznie zachowania zewnętrzne uchwytne a moralne to pobudki jakie kierujemy w stosunku do innego człowieka.

7.Relacja między prawem a moralnością

Moralność to zjawisko złożone , które składa się z norm , z zachowań ludzkich. piera się kryterium zła i dobra.

Obok siebie funkcjonuje wiele systemów norm prawo a moralność Mogą wystąpić 3 rodzaje relacji:
1.uregulowania zbieżne
2.uregulowania rozbieżne
3.uregulowania obojętne względem siebie inaczej zwane uregulowania indyferentywne

Uregulowania zbieżne
– to samo zachowanie w tych samych okolicznościach , tych samych adresatów identycznie uregulowane przez normę prawna i moralną.

Uregulowania rozbieżne
– to samo zachowanie w tych samych okolicznościach jest inaczej uregulowane przez normę prawną a inaczej przez normę moralną.
Radykalna sprzeczność nastąpi gdy przez normę prawną dana sytuacja nakazuje a norma moralna jest temu przeciwna.

Uregulowania indyferentne – obojętne względem siebie -
przy tym typie relacji prawo nie wypowiada się w pewnych dziedzinach a jest to domena natury moralnej np. moralność zabrania życzyć ludziom złe , złe o nich myśleć natomiast prawo nie wypowiada się w tej kwestii.
Prawo reguluje zachowania tylko zewnętrzne te uchwytne.

Związki jakie zachodzą między prawem a moralnością

Mamy dwojakiego rodzaju związki:

Związki funkcjonalne – polegają na wzajemnym oddziaływaniu prawa i moralności np.stosunki między rodzicami a dziećmi były uregulowane prawem co do spadku.

Związki treściowe między prawem a moralnością może wystąpić jako:

a)inkorporacja – włączenie , wchłonięcie przez regulację prawną które były
uregulowane moralnością

b) zasady prawa – są to takie najważniejsze normy dla całego systemu prawa
bądź gałęzi prawa i polegają na tym że wyrażają one pewne
wartości które ustawodawca chce chronić, umacniać czyli
takie wartości na których opiera się cały system prawa np.
- zasada równości ludzi
- zasada że prawo nie działa wstecz
-zasada trwałości związku małżeńskiego
c)klauzule generalne –są to przepisy w których ustawodawca odsyła do poza-
prawnych systemów norm i ocen w tych to systemów
i ocen moralnych. Klauzule generalne występują przede
wszystkim w prawie rodzinnym , cywilnym i pracy np.
poważna szkoda, stosowna różnica wieku, ważne powody,
usprawiedliwione przyczyny.
8.Budowa normy prawnej.(Elementy normy prawnej).

Norma prawna jest jedną z norm postępowania. Charakteryzują ją następujące właściwości: abstrakcyjność , generalność , uzasadnienie tetyczne.
W normie prawnej wyróżniamy 3 części składowe: hipotezę , dyspozycję , sankcję.

Hipoteza – mówi o adresacie i okolicznościach
Dyspozycja – wzór zachowania jak adresat ma się zachować w danej sytuacji
Sankcja – co adresata może spotkać jeżeli naruszy normę prawną

Bez dyspozycji nie istnieje norma prawna .
Czy może istnieć norma bez hipotezy ? Tak może istnieć. Jeżeli hipoteza nie ma jednego adresata tzn. że dotyczy wszystkich którzy podlegają danej normie prawnej.
Hipoteza – wyznacza zakres zastosowania normy do jakich zwraca się adresatów i o jakie okoliczności chodzi w których temu adresatowi jest coś zakazane, nakazane lub dozwolone czynić.

Im bardziej określona hipoteza tym węższy jest zakres zastosowania normy.

Dyspozycja – wyznacza zakres normowania , określa ludzkie zachowanie które może mieć postać czynu bądź czynności konwencjonalnej.

a) czyn jest to faktyczne zachowanie psychofizyczne o jednoznacznie zrozumiałym przebiegu i jego skutkach np.jazda samochodem, pobicie kogoś , zagarnięcie mienia, założenie kanalizacji

b) czynności konwencjonalne jest to takie zachowanie co do tego umówiliśmy się na zasadach normy moralnej , obyczajowej że mają jakieś szczególne znaczenie np.podniesienie reki przez policjanta kierującego ruchem drogowym , podniesienie reki w geście przywitania.

Czynnościami konwencjonalnymi w prawie są stosowanie prawa a my ludzie dokonujemy czynności konwencjonalnych w postaci czynności prawnych

Dyspozycja może pewne zachowania ujmować jako obowiązek a obowiązek może wystąpić jako nakaz lub zakaz albo mogą być dozwolone przez dyspozycję.

Takie sformułowania oznaczają zakaz: musi , powinien, jest wymagane.
Zachowanie typu student płaci czesne należy traktować jako obowiązek – nakaz
Natomiast zabrania się , podlega karze , nie wolno , wyraża zakaz
Natomiast dozwolenie np.wolno , może, ma prawo ,służy uprawnienie

Jeżeli chodzi o ludzi działających prywatnie jednoosobowo nie jako organ prawny wyróżniamy dozwolenia mocne i słabe.

Organ jest to człowiek lub jednostka ludzi wyposażona w zespół uprawnien prawnych władczych.
Organ władzy publicznej działa w określonych granicach prawa.

Podział na dozwolenie mocne czy słabe dotyczy tylko pojedynczych ludzi.
Tam gdzie prawo milczy jest to dozwolenie słabe. Dozwolenie słabe nie pociąga za sobą skutków prawnych w przeciwieństwie do dozwoleń mocnych.
Dozwolenie uregulowane przez prawo jest to dozwolenie mocne

Dozwolenie słabe przykłady:
Sposób ubierania się , spędzania czasu , kontakty towarzyskie

Dozwolenie mocne przykłady
Wierzyciel może ale nie musi domagać się od dłużnika zwrotu pieniędzy ale gdy dłużnik nie chce oddać pieniędzy to wierzycielowi pozostaje jedynie droga sądowa .

9.Osoby prawne

Mamy dwa rodzaje osób prawnych
1.Korporacje
2.Zakłady zwane fundacjami

Korporacje powstają w taki sposób , że ludzie zrzeszają się dla realizacji swoich celów .Korporacja działa dla swoich członków np. partia polityczna , związek zawodowy , kongregacje religijne , rożnego rodzaju stowarzyszenia.

Zakład jest stworzony przez fundatora – założyciela który wyposaża fundację w majątek stanowiący podstawę działalności , działający dla osób trzecich.
Uczelnie niepubliczne
Uczelnie państwowe
Spółki prawa handlowego
Kliniki , Kina , muzea

Trzy typy powstawania osób prawnych( też pytanie 52 )
1.Tryb erekcyjny
2.Tryb koncesyjny
3.Tryb rejestracyjny

Tryb Erekcyjny:
Polega na tym , że osoba prawna zostaje powołana za pomocą aktu erekcyjnego kompetentnego organu państwowego uzyskując w chwili powołania zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych. W tym trybie powstają przedsiębiorstwa państwowe , samorządowe , państwowe szkoły wyższe

Tryb koncesyjny:
Osoba prawna powstaje z woli założyciela , ale prowadząc pewnego rodzaju działalność musi uzyskać koncesję , zezwolenie na prowadzenie działalności
np. świadczenie usług przewozowych , handel alkoholem , handel bronią

Tryb rejestracyjny:
Tak powstają stowarzyszenia – jeżeli są spełnione wszystkie wymagania , zgłasza się do organu rejestrującego i jeżeli jest wszystko spełnione nie można tego odmówić . Wtedy to zostaje wpisana do rejestru.
W Polsce większość osób jest wpisana do rejestru.
W Kodeksie cywilnym z imienia i nazwiska jest wymieniony Skarb Państwa.

Osoba prawna działa przez swoje organy. Jest to człowiek lub grupa ludzi ale osoba będąca organem działa na poczet osoby prawnej.

Jak długo trwa byt osoby prawnej ?

Decyzję o likwidacji mogą podjąć organy osoby prawnej .Drogą do likwidacji jest postępowanie . Okazuje się że osoba prawna nie ma środków do utrzymania i wtedy jest prowadzone postępowanie upadłościowe.

Jak wygląda zdolność prawna i zdolność do czynności prawnych osoby prawnej?

Jeśli chodzi o zdolność do czynności prawnych : osoba prawna nie może być chora psychicznie ani ubezwłasnowolniona

Zdolność prawna – pełna zdolność prawna wynikająca ze statutu opartego na obowiązującym prawie.

10.Jak jest różnica między stosunkiem cywilno-prawnym i stosunkiem administracyjno-prawnym?
( podstawowe typy stosunków prawnych )
Stosunek cywilno-prawny
Własność , sprzedaż , pożyczka , umowa o dzieło , najem, dzierżawa , darowizna , umowa przewozu ( przejazdu)

Stosunek administracyjno – prawny
Obowiązek meldunkowy , obowiązek posiadania dowodu osobistego , pozwolenie na budowę , pozwolenie na posiadanie broni , na szczególne posiadanie wód , wywłaszczenie , rozgraniczenie gruntów .

1.Najważniejsza różnica że położenie podmiotów jest równorzędna a w stosunku adm.-prawnym występuje nierównorzędność stron zawsze jedna ze stron jest wyposażona w uprawnienia władcze i jest organem władzy publicznej a druga strona to obywatele.

2.Wszystkie stosunki cywilno – prawne są dobrowolne , natomiast niektóre stosunku administracyjno prawne mogą być narzucone osobie i organowi np. wymiana dowodu osobistego

3.W prawie cywilnym to większość przepisów względnie wiążących dające podmiotowi więcej swobody , natomiast w prawie administracyjnym daleko więcej jest przepisów bezwzględnie wiążących . Jest mniej swobody.

4.Inny rodzaj sankcji w razie naruszenia przepisów stosunek cywilno-prawny sankcja egzekucyjna lub sankcja nieważności , natomiast w prawie administracyjnym występuje sankcja egzekucyjna i jest ona prowadzona z urzędu i na wniosek a posiłkowo występuje sankcja represyjna.

11.Cechy Konstytucji jako ustawy zasadniczej

Posiada 3 cechy
1.Konstytucja ma najwyższą moc prawną. Treść wszystkich aktów powinna być zgodna z konstytucją
2.Konstytucja posiada szczególnie ważna treść tj.zawiera podstawowe zasady ustroju politycznego , gospodarczego , społecznego , określa suwerena , ( w Polsce jest naród) określona władza w Polsce , wymienione są organy państwa ich powoływanie i kompetencje , określone prawa człowieka i obywatela, konstytucja przedstawia tryb w jakich jest uchwalana i zmieniana.
3.Konstytucja tym się różni że jest w szczególny sposób uchwalana i zmieniana
W Polsce Konstytucję uchwala Sejm i Senat razem jako Zgromadzenie i musi być poddana referendum.

Ze zmiana konstytucji wiążą się dwa pojęcia:
Konstytucja sztywna – trudno zmienić
Konstytucja elastyczna – polega łatwej zmianie , można ją tak łatwo zmienić jak każdą ustawę.
Przy uchwalaniu i zmianie aktów normatywnych mamy do czynienia z qworum i bezwzględnej ilości głosów ( większa liczba głosów)

Qworum jest to najmniejsza liczba osób ciała kolegialnego jaka musi być obecna aby podejmowana decyzja była ważna

Rodzaje większości osób:
1.zwykłą większością głosów inaczej względna
2.Bezwzględna większość głosów
3.Kwalifikowana większość głosów

Ad.1.
Że za ma być więcej niż przeciw nawet o 1 głos i nie bierzemy pod uwagę wstrzymania się od głosu

Ad.2
Że liczba głosów za musi być przynajmniej o 1 głos większa niż suma głosów przeciwnych i wstrzymujących się.

Ad.3
Ma być większa od bezwzględnej i zwykle określa się ją ułamkiem znacznie przekraczającą połowę .W Polsce są dwie wartości 2/3 i 3/5

Materia Konstytucji.
Konstytucja pełna i Konstytucja niepełna.

Ustawa o zmianie konstytucji ( 1997) uchwalona w szczególnym trybie inaczej jest uchwalana niż zwykła ustawa. Podstawowym aktem normatywnym regulującym stosunki w państwie jest ustawa. Jest to akt powszechnie obowiązujący o dużym stopniu pochodzący od Parlamentu uchwalony w szczególnym trybie zwanym trybem ustawodawczym.

12.Reguły kolizyjne ( ważne)

Są to pewne zasady wypracowane przez naukę i praktykę prawa podające kryteria wyboru jednej z wielu sprzecznych norm.
Przepisy kolizyjne ustanawia ustawodawca.
Mamy 3 podstawowe reguły kolizyjne:
1.reguła chronologiczna inaczej czasowa
2.reguła merytoryczna ( przyglądasz się treści norm)
3.reguła hierarchiczna ( kryterium jest moc prawna)

Ad.1
Według reguły chronologicznej norma nowa usuwa normę starą decyduje o tym moment ogłoszenia a nie wejście w życie. Normy musza być tej samej mocy prawnej.

Ad.2
W regule merytorycznej przepis ustanawiający wyjątek usuwa przepis ogólny – muszą mieć tę samą moc prawną.
Ad.3
Reguła hierarchiczna mówi , że norma o wyższej mocy prawnej usuwa norme o niższej mocy prawnej

Reguła chronologiczna , reguła merytoryczna i reguła hierarchiczna są to reguły kolizyjne I stopnia.

Może zdarzyć się kolizja między regułami kolizyjnymi np. nałoży się kryterium hierarchiczne z chronologicznym to wtedy decyduje kryterium hierarchiczne tak samo jest jeżeli nałoży się kryterium hierarchiczne z merytorycznym. Natomiast jeżeli nałoży się kryterium merytoryczne z chronologicznym to wybiera się merytoryczne.
Czasami można uznać normę za nieobowiązującą w wyniku desuetudo.(długotrwałe niestosowanie zwykle chodzi o okres kilkudziesięciu lat).

13.Podział wykładni z uwagi na podmiot – jest to ważny podział

1.Wykładnia autentyczna którą dokonuje ustawodawca w drodze definicji legalnych. Ma ona moc powszechnie obowiązującą.

2.Wykładnia legalna – dokonuje jakiś organ który ma upoważnienie , on sam nie tworzy ale wskazuje .
W Polsce nie ma teraz takiej wykładni ale do 1997 r był to Trybunał Konstytucyjny. Wykładnia ta ma moc powszechnie obowiązująca.

3.Wykładnia doktrynalna ( naukowa ) dokonywana przez przedstawicieli nauki prawa ( w komentarzach , do ważniejszych ustaw , albo komentarzach do wyroków tzw.glosów ).Wykładnia naukowa nie ma żadnej mocy prawnej

4.wykładnia praktyczna zwana wykładnią sądową dokonywana przez sądy i organy administracji publicznej przy rozstrzyganiu konkretnych ,indywidualnych spraw. Ta wykładnia ma ograniczona moc wiążącą czyli w niektórych sprawach wiąże.
14.Podział wykładni z uwagi na metody wykładni – sposób

O tym jak należy dokonywać wykładni mówią wskazówki interpretacyjne i dyrektywy językowe , dyrektywy systemowe i dyrektywy funkcjonalne i stosownie do tego mówimy o wykładni językowej , wykładni systemowej i wykładni funkcjonalnej
Punktem wyjścia jest zawsze wykładnia językowa.
Te dyrektywy wskazuje nauka prawa i język prawa. Do jednych nie ma wątpliwości i są powszechnie uznawane drugie zaś są dyskusyjne.

Dyrektywy językowe /wykładnie/ - należy tutaj wyróżnić dwie grupy dyrektyw. Jedna grupa są to dyrektywy które stosujemy przy rozumieniu języka potocznego. Druga grupa dyrektyw jest sformułowana wyłącznie na użytek języka prawnego i w tym to punkcie mówimy o :
1.do tekstów przepisów prawnych nie można niczego dodawać i niczego zmieniać ( żadnych punktów interpunkcyjnych i słów )
2.definicje legalne są wiążące dla interpretatora należy rozumieć słowa bez względu na znaczenie tych słów w języku potocznym
3.wyrażeniom jednobrzmiącym należy nadawać stale to samo znaczenie a wyrażeniom różnobrzmiącym nadawać innymi słowami.( język prawny nie zna synonimów zaleta jego jest monotonność).
4.jeżeli przepis ma postać zdania opisującego czyjeś zachowanie np .student płaci czesne należy to rozumieć jako normę nakazującego tego zachowania
5.wyjątki należy interpretować dosłownie tzn. ani nie zwężać ani rozszerzać

Do wykładni językowej należy dążyć bez uzasadnionych powodów nie należy sięgać do kolejnych metod. Jeżeli w wyniku wykładni językowej nie otrzymamy jednoznacznej normy wtedy należy sięgnąć do wykładni systemowej. Wykładnia polega na tym że staramy się ustalić znaczenie na tle większych przepisów.

Dyrektywa funkcjonalna ( wykładnia ) polega na tym , że staramy się ustalić jednoznaczną treść normy odwołując się do przypisywanych motywów wnioskodawcy jaką owa regulacja miała pełnić funkcję.

Skąd interpretator ma wiedzieć czym się kierował ustawodawca
1.jeżeli jest wstęp do aktu normatywnego bywa że we wstępie jest wyłożona motywacja . Teraz wstępu nie ma.
2.możemy domyśleć się interpretacji ustawodawcy
3.z niewątpliwego uzasadnienia aksjologicznego wielu norm należących do systemu prawa

Wykładnia funkcjonalna mimo wszystko czasem grzeszy dowolnością bo zawsze interpretator może własne intencje przypisać ustawodawcy gdy w rzeczywistości mogą być inne.

15.Podział wykładni z uwagi na wyniki

W tym znaczeniu mówimy o wykładni dosłownej ( literalnej) do tej wykładni należy dążyć. Wyjątkiem jest wykładnia rozszerzająca i zwężająca.

Kiedy wiąże wykładnia ?

Jest to wykładnia wiążąca w danej sprawie albo gdy jest to wykładnia dokonana przez Sąd Najwyższy w ramach działalności poza orzeczniczej i ma to postać uchwały wpisanej jako zasady prawa do księgi zasad prawnych i formalnie wiąże tylko sędziów Sadów Najwyższych. Z uwagi na autorytet Sądu Najwyższego jest ona szanowana na ogół przez interpretatorów.

16.Elementy systemu prawa.

Najmniejszym elementem są normy abstrakcyjne, generalne. Wśród norm wyróżniamy :
zasady prawa
instytucje prawne – zespół przepisów prawnych w sposób wyczerpujący
regulujący dany stosunek społeczny np.instytucja
własności , kredytu
gałęzie prawa – największy element systemu prawa jest to historycznie
ukształtowany kompleks norm regulujący dany stosunek
np. prawo cywilne , karne

17.Rodzaje sprzeczności norm w systemie prawa.
Mamy trzy rodzaje sprzeczności:
1.sprzeczności logiczne
2.przeciwieństwa logiczne
3.niezgodności prakseologiczne

Sprzeczności logiczne występują w 3 postaciach:
Mamy dwie normy o tej samej hipotezie w dyspozycji jest to samo zachowanie ale :
a/jedna norma nakazuje a druga zakazuje np. nadciąga tornado jest zakaz zamykania okien
b/jedna norma nakazuje pewnego zachowania a druga dozwala
c/jedna norma zakazuje pewnego zachowania a druga nakazuje

Przeciwieństwa logiczne:
One nakazują normy ale realizacja jednej zakazuje a drugiej nakazuje np.” jutro nie wolno opuszczać ci mieszkania przez całą dobę „ a droga „Jutro masz stawić się w sądzie jako świadek”

Niezgodność prakseologiczna
Zachowanie zgodne z jedna normą niszczy częściowo lub całkowicie skutki zachowania zgodnego z druga normą

Jak usuwa się sprzeczności .
Usuwa się sprzeczności przez reguły kolizyjne inny sposób to przez wykładnię. Tak się zmodyfikuje że obie są zgodne do realizacji.

18.Rodzaje wypowiedzi językowych są ich trzy:

- zdania w sensie logicznym
- wypowiedzi oceniające zwane ocenami
- wypowiedzi dyrektywne wśród których znajdują się normy postępowania

Zdanie w sensie logicznym
przysługuje mu kryterium prawdy lub fałszu. Zdanie jest prawdziwe albo fałszywe .Główną funkcją zdania jest funkcja informująca , opisująca.

Wypowiedzi oceniające
tego typu wypowiedzi są ani prawdziwe ani fałszywe Główną funkcją wypowiedzi oceniających to wyrażenie stosunku emocjonalnego człowieka względem pewnych rzeczy lub zjawisk których dotyczy ocena .Ocena wyraża naszą aprobatę czy też dezaprobatę.

Wyróżniamy dwojakiego rodzaju oceny:
1.oceny pierwotne zwane zasadniczymi np. kłamstwo jest złe , zdrada jest wstrętna
2.oceny instrumentalne - celościowe np. kłamstwo jest złe bo stracisz wiarygodność i zaufanie , zdrada jest zła bo ten kogo zdradzisz nie będzie ci już ufał

Wypowiedzi dyrektywne
dotyczą tylko i wyłącznie ludzkiego zachowania i to tych które mają nastąpić w przyszłości i tych przeszłych. Ich celem jest wywarcie nacisku , wpływu celem przyszłego zachowania człowieka. Wśród tych wypowiedzi znajdują się wypowiedzi o różnej sile np. groźby , rady przestrogi , wskazówki ,życzenia.
19.Podział przepisów ze względu na stopień konkretności

Z uwagi na reguły zachowania dzielimy na :
- konkretne
- blankietowe
- odsyłające

Z przepisu konkretnego adresat od razu się dowie jak się ma zachować natomiast z blankietowego i odsyłającego nie dowie się i one to adresatowi reguły nie dadzą

Przepis blankietowy nie daje odrębnej reguły zachowania ale upoważnia jakiś organ aby w przyszłości dla adresata taką regułę ustanowił

W ustawach często znajdują się przepisy blankietowe upoważniające do uregulowania wskazanych kwestii przez określony organ
Przepis blankietowy który upoważnia wskazany organ do wydania aktu wykonawczego nosi nazwę delegacji ustawowej

Przepis odsyłający one również nie zawierają dla adresata dyspozycji ale wskazują przepis w których reguła zachowania jest zawarta.

20.Podział przepisów ze względu na treść

Z uwagi na treść przepisy dzielimy na :
- materialne przepisy prawa materialnego
- formalne zwane przepisami procesowymi

Podstawowe znaczenie mają przepisy materialne. W nich ustawodawca formułuje nakazy , zakazy , dozwolenia , określa wzajemne obowiązki i uprawnienia w ramach różnych stosunków prawnych oraz wprowadza sankcję w razie nie dostosowania się do norm.
Przykład prawa materialnego:
Kodeks karny gdzie są wymienione czyny pod grozbą sankcji represyjnej
Gdy popełnimy przestępstwo jak wygląda droga do osądzenia kary o tym mówią przepisy prawa karnego.

Przepisy formalne – procesowe mówią jak wygląda przymusowa realizacja prawa materialnego przed organami władzy publicznej np.prawo postępowania karnego , cywilnego , administracyjnego
Przykład prawa formalnego procesowego
Kodeks cywilny regulujący stosunki majątkowe między podmiotami prawa np. różnego rodzaju zobowiązania , umowa o dziełu , umowa ubezpieczeniowa.
Gdy strony nie wywiązują się z określonych zobowiązań o tym wszystkim mówi kodeks postępowania cywilnego.
Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy – stosunki w rodzinie są to przepisy prawa materialnego w razie wątpliwości w razie sporu , przysposobienie dziecka
Kodeks pracy obowiązki i uprawnienia pracownika i pracodawcy który orzeka w procedurach cywilnych.

21.Podział przepisów ze względu na moc stosowania.

Z uwagi na moc stosowania dzielimy na :
- bezwzględnie wiążące – jus kogens
- względnie wiążące – jus dispozitiwum

Przepisy bezwzględnie wiążące one wyznaczają regułę zachowania w sposób kategoryczny nakaz , zakaz trzeba postąpić tak jak mówi ustawodawca aby nie doszło do sankcji.

Przepis względnie wiążący one dają propozycję zachowania w której adresat może skorzystać lub nie , albo daje ci ustawodawca propozycję zachowania z której możesz skorzystać.

Na gruncie regulacji karnych taki podział nie występuje w prawie karnym są przepisy bezwzględnie wiążące
W prawie cywilnym to przeważnie przepisy względnie wiążące natomiast w prawie administracyjnym są takie i takie ale w porównaniu z prawem cywilnym jest więcej przepisów bezwzględnie wiążących.
22.podział przepisów ze względu na zasięg obowiązywania i stopień ogólności

Z uwagi na stopień ogólności i szczególności dzielimy na :
- ogólne - leks generalia
- szczególne leks specjalis

Z uwagi na zakres dzielimy na :
- uniwersalne -- stanowią takie przepisy prawne które obejmują całe terytorium Kraju
- partykularne - zasięg przepisów prawnych jest ograniczony na wyodrębniony teren kraju np.województwo , gmin

23.Podział przepisów prawnych ze względu na to czy decydują o obowiązywaniu przepisów.

Z uwagi na obowiązywanie innych przepisów: decydują czy mają być obowiązujące
- derogacyjne
- kolizyjne
- przejściowe
- wprowadzające jest to wspólna nazwa dla przepisów przejściowych i derogacyjnych

Przepisy derogacyjne –uchylają obowiązywanie poszczególnych wyraznie w nich wymienionych przepisów prawnych bądź całych aktów normatywnych .
Derogacja inaczej uchylenie może polegać na całkowitym uchyleniu aktu normatywnego i nie wprowadzeniu na jego miejsce nowego.

Przepisy Kolizyjne – mają za zadanie wyeliminowanie kolizji w przestrzeni. Kolizja w prawie występuje wówczas gdy mamy kilka a przynajmniej dwie sprzeczne ze sobą normy.

Jeżeli ustawodawca z góry przewidzi nieuchronną kolizję to tworzy przepis kolizyjny w którym wskaże która ze sprzecznych ze sobą norm ma do danej sytuacji zastosowanie.
Kolizja w przestrzeni gdy system prawa wchodzi w kolizję , zderzy się z systemem prawa z innego kraju.

Przepisy przejściowe – zwane intertemporalnymi międzyczasowymi
zapobiegają kolizji w czasie .Przepisy przejściowe wskazują jakie prawo stare czy nowe ma zastosowanie do sytuacji która powstała gdy jeszcze obowiązywało prawo stare i trwają nadal są kwalifikowane prawnie gdy już obowiązuje prawo nowe.

1.01.2009

A –stare B - nowe

@ ---------------------------------@

Sytuacja powstała i trwa nadal w nowych przepisach
W starych przepisach

Ustawodawca decyduje jakie prawo stosować stare czy nowe

Przepisy wprowadzające nazwa oddaje cel. Przepisy derogacyjne przejściowe maja za zadnie wprowadzić nową regulację do już istniejących w taki sposób żeby nie powstały kolizje w prawie .

24.Pojęcie i podział zdarzeń prawnych (Co to są zdarzenia prawne i podział zdarzeń prawnych).

Zdarzenia prawne są to okoliczności z którymi normy prawne wiążą skutki prawne w postaci powstania , zmiany i ustania stosunku prawnego

Podział zdarzeń prawnych :
1.fakty
2.działania

Fakty są to okoliczności niezależne od woli człowieka wywołujące skutki prawn
Działania są uzależnione od woli człowieka wywołujące skutki prawne.

Wyróżniamy 4 fakty:
1.upływ czasu – kończąc 60 lat nabywam prawo do emerytury
2.narodziny człowieka – od dnia narodzin staje się podmiotem prawnym
3.śmierć człowieka – z mocy prawa wygasa stosunek prawa
4.klęski żywiołowe – jeżeli zawrzemy umowę z zakładem ubezpieczeń

Działania

Czynności inne czyny

Podejmujemy celowo inne czyny
Z zamiarem podjęcia bez zamiaru nie wiedząc
Skutku prawnego o skutkach prawnych
Czynności konwencjonalne

Czyny nie zgodne czyny dozwolone
Z prawem przez prawo

a/czynności prawne osób fizycznych i prawnych
b/orzeczenia sądowe –wyroki, orzeczenia tylko konstytutywne bo
c/decyzje administracyjne deklaratoryjne zdarzeniami
prawnymi nie są

Inne czyny – czyny nie zgodne z prawem:
a/przestępstwa
b/wykroczenia
c/delikty prawa cywilnego inaczej zwane czynami niedozwolonymi.

25.Zakres terytorialny i personalny obowiązywania prawa.

Obowiązywanie prawa

Prawo nie obowiązuje wszędzie i wszystkich , obowiązuje w jakimś przedziale czasowym.

Gdzie obowiązuje prawo ?
To jest zakres terytorialny

Kogo obowiązuje prawo ?
To jest zakres personalny.

Od kiedy obowiązuje prawo ?
To jest zakres temporalny ( czasowy )

Zakres obowiązywania prawa

Każda norma prawna ( akt normatywny) obowiązuje na określonym terytorium w stosunku do określonych adresatów w określonym czasie. Dlatego też mówimy o trzech zakresach obowiązywania:
1.Terytorialnym
2.Osobowym /personalny/
3.Czasowym /temporalny/
Ad.1
Akty normatywne obowiązują na określonym terytorium. O tym mówią przepisy wewnętrzne państwa . W jego skład wchodzą wydzielony granicami państwa obszar lądowy , wody przybrzeżne , wody śródlądowe ale dodatkowo prawo danego państwa obowiązuje na pokładach statków , samolotów , nie obowiązuje jednak polskie prawo w placówkach dyplomatycznych , które na zasadzie umów międzynarodowych znajdują się w danym państwie. Jeżeli są bazy wojskowe obowiązuje w nich prawo danego kraju , ale tylko w koszarach , poza koszarami już nie.
Ad.2
Generalnie dotyczy tych którzy przebywają na terytorium danego państwa. Dyplomaci na mocy immunitetu dyplomatycznego nie można ich sądzić chyba , że państwo zrezygnuje z immunitetu to wtedy jest sądzony , jeżeli nie to władza państwa w którym przebywa odstawia go z zagranicę z zakazem powrotu. Jest traktowany jak persona non grata ( osoba niepożądana)
Ad.3
Zakres obowiązywania aktu normatywnego i zawartych w nim norm prawnych wymaga ustalenia dwóch momentów; początkowego z którym dany akt wchodzi w życie i końcowego kiedy traci moc obowiązującą. Podstawa wejścia w życie aktu normatywnego jest jego należyte ogłoszenie.

26.Wnioskowania prawnicze.

Co to są wnioskowania prawnicze ?

Wnioskowanie prawnicze opiera się na uznaniu że racjonalny ustawodawca uznaje za obowiązującą nie tylko normę które zawarł w przepisach prawnych ale też i normy które są ich konsekwencją .

Jak się przeprowadza wnioskowania prawnicze?

O tym mówią zasady zwane regułami inferencyjnymi.
Do reguł inferencyjnych zaliczamy:
1.reguła instrumentalnego nakazu
2.reguła instrumentalnego zakazu
3.reguła wnioskowań a forfiori – z silniejszego
Jest ona w dwóch wersjach z większego na mniejsze i z mniejszego na większe
4.reguła a contrario – z przeciwieństwa
5.wnioskowanie przez analogię czyli przeciwieństwo
Są dwie analogie:
Analogia legis
Analogia iuris- z prawa

Reguła instrumentalnego nakazu:
Jeżeli obowiązuje norma która nakazuje osiągnięcie pewnego celu to obowiązuje również norma nakazująca lub obowiązująca robić wszystko to co jest konieczne aby ów stan wykonać.

Reguła instrumentalnego zakazu:
Jeżeli jest norma nakazujące , realizująca określony stan rzeczy to jest norma zakazująca robić to aby ów stan rzeczy nie został zrealizowany.
Reguła wnioskowań:

Jeżeli tak to tym bardziej tak. z większego na mniejsze jest przy nakazie i dozwoleniu. jeżeli masz zrobić coś mniej tym bardziej masz zakazane zrobić coś więcej.

Reguła wnioskowań a contrario

Przebiega wg. Następującego schematu. Jeżeli pewien stan spełnia przesłanki ABC pociąga za sobą skutki S to stan który nie spełnia przesłanek ABC nie pociąga za sobą skutków.
Jeżeli student zda wszystkie TORTURY FIZYCZNO-UMYSŁOWE to przechodzi na wyższy semestr.

Wnioskowanie przez analogię

Analogia lex z ustawy że mam stan faktyczny dla którego brakuje normy prawnej to wtedy szuka normy która reguluje stan podobny.

Analogia In Iuris jest stosowana bardzo rzadko.

27.Wnioskowanie przez analogię – dopisać z książki

Analogia lex z ustawy że mam stan faktyczny dla którego brakuje normy prawnej to wtedy szuka normy która reguluje stan podobny.

Analogia In Iuris jest stosowana bardzo rzadko.

28.Co to jest system prawa ?

System prawa jest zbiorem norm generalnych , abstrakcyjnych obowiązujących w danym państwie w danym czasie. Do systemu prawa wchodzą tylko normy generalne i abstrakcyjne zawarte w danych przepisach oraz uzyskane w drodze wnioskowań prawniczych. Nie wchodzą do systemu normy nieobowiązujące w drodze reguł kolizyjnych.
Reguły włączania i wyłączania noszą nazwę reguł kolizyjnych.

29.Kryteria podziału prawa na publiczne i prywatne.

Był podział w czasach rzymskich na prawo publiczne i prawo prywatne.
Te normy które chroniły praw publicznych było to prawo publiczne.
Są trzy kryteria do określenia jakie jest to prawo prywatne czy publiczne:
1.rodzaj przedmiotów uczestniczących w stosunku prawnym
2.charakter więzi łączących
3.jeżeli państwo za naruszenie norm prawnych………………………. to było to prawo publiczne .

Jeżeli ustawodawca ogranicza działania człowiek jest to prawo publiczne.

30.Czasowy zakres obowiązywania prawa ( aktu normatywnego)

Jak jest wyznaczony początek i koniec aktu normatywnego?
Zgodnie z powszechną zasadą moment od którego zaczyna obowiązywać dany akt normatywny wskazany jest przez sam akt w ostatnich jego postanowieniach końcowych i może to wskazać na 3 sposoby:
1.podana konkretna data kalendarzowa byle nie wcześniejsza niż dzień ogłoszenia.
2.czasami wyznacza się okres vacatio legis ( spoczynku prawa) to jest czas jaki musi upłynąć od momentu ogłoszenia do momentu wejścia w życie. W Polsce jest to 14 dni. Może on być dłuższy np. kodeksy mają 6 miesięcy.
3.nie dotyczy ustaw – akt normatywny może wejść w życie z dniem ogłoszenia czyli w następnym dniu po ogłoszeniu.

Jak długo obowiązuje ?
Nie ma określonego terminu czasami zdarzają się takie akty gdzie jest wskazana od kiedy do kiedy on obowiązuje albo może być uchylony przez przepisy derogacyjne. Natomiast gdy nie ma podanego terminu ani przepisów derogacyjnych obowiązuje dopóki nie jest sprzeczny z później wydanymi aktami normatywnymi. Ustawodawca nie powinien dopuścić do sprzeczności. Jeżeli taka kolizja nastąpi to powinien użyć przepisu derogacyjnego . Jeżeli ustawodawca nie dał przepisu derogacyjnego trzeba którąś z tych norm wybrać i do tego potrzebne są reguły kolizyjne.

31.Rodzaje większości quorum, delegacja , subdelegacja.
Qworum jest to najmniejsza liczba osób ciała kolegialnego jaka musi być obecna aby podejmowana decyzja była ważna

Rodzaje większości osób:
1.zwykłą większością głosów inaczej względna
2.Bezwzględna większość głosów
3.Kwalifikowana większość głosów

Ad.1.
Że za ma być więcej niż przeciw nawet o 1 głos i nie bierzemy pod uwagę wstrzymania się od głosu

Ad.2
Że liczba głosów za musi być przynajmniej o 1 głos większa niż suma głosów przeciwnych i wstrzymujących się.

Ad.3
Ma być większa od bezwzględnej i zwykle określa się ją ułamkiem znacznie przekraczającą połowę .W Polsce są dwie wartości 2/3 i 3/5

Delegacja ustawowa - jakiś organ w jakimś zakresie może wydać
Rozporządzenie

Subdelegacja – organ który otrzymał delegację sam jej nie wykonuje i przekazał innemu organowi wydanie aktu. Nasza Konstytucja zabrania subdelegacji.
Jeżeli musi być wydane do ustawy Rozporządzenie a ono się nie ukazuje powstaje wtedy luka konstrukcyjna.
32.Fakty prawotwórcze

O treści dowiadujemy się ze źródeł oficjalnych. Są to dzienniki publikacyjne

Źródła powstawania praw ( są 3 rodzaje)
1.Źródła prawa w znaczeniu materialnym np. gdyby przywrócono karę śmierci , zmieniono konstytucję

2.Fakty prawotwórcze – nie co wpływa na treść prawa tylko skąd się biora akty normatywne
Jest 5 faktów prawotwórczych
a/prawo zwyczajowe
b/stanowienie prawa
c/umowa
d/precedens prawotwórczy
e/opinia nauki prawa

3. Żródła prawa w znaczeniu formalnym

W Polsce nie są źródłami prawa ani precedens prawotwórczy ani nauka prawa. Głównym faktem prawotwórczym jest stanowienie prawa , prawo zwyczajowe i umowa międzynarodowa ratyfikowana.

Prawo zwyczajowe
W pewnych środowiskach upowszechniła się jakaś norma postępowania , postępują z pewnymi regułami zachowania , co do których panuje powszechne przekonanie że są prawem. Jest to prawo zwykle nie pisane , prawo partykularne tworzy się jakby z dołu., ze zwyczajów , w sposób spontaniczny.

Stanowienie prawa
Jest to celowa działalność kompetentnych organów do tworzenia norm generalnych i abstrakcyjnych regulujące przyszłe ludzkie zachowania.
Prawo stanowione jest tetyczne , wchłonęło ono prawo zwyczajowe. Głównym organem stanowiących prawo jest Parlament.

Umowa stanowiła sposób regulowania pewnych grup społecznych to było kiedyś.
Umowa międzynarodowa – umowa stanowienia prawa.
Np. układ zbiorowy pracy tworzące część prawa pracy

Precedens prawotwórczy
Jest on charakterystyczny dla kultury anglosaskiej .Wszystkie kraje które znajdowały się pod rządami Wielkiej Brytanii należą do kultury prawa precedensowego. Precedens prawotwórczy powstaje w takich kulturach prawnych gdy dla rozstrzygnięcia pewnej sprawy nie wymaga się uczynienia tego w oparciu o obowiązująca abstrakcyjną , generalną normę.
W Polsce precedens jest niemożliwy gdyż zgodnie z prawem każda decyzja była wydana na podstawie obowiązujących przepisów prawnych.
W kulturze prawa precedensowego sędzia ma bardzo dużą swobodę przy rozstrzyganiu spraw. Sędzia uważa , że nie ma przepisów na to i może sam sobie wymyślić regułę i oprzeć na niej swoją decyzję. Jeżeli jego decyzja stanie się wzorem na przyszłość do rozstrzygania podobnych spraw czyli stanie się precedensem prawotwórczym czyli jakby normą generalną i abstrakcyjną.
Opinia nauki prawa
W czasach rzymskich wybitni przedstawiciele nauki prawa otrzymywali od cesarza prawo odpowiedzi na pewne kwestie prawne i odpowiedzi te były wiążące dla sądu np.prawo nie regulowało praw dziecka przysposobionego

33.Wyjaśnij pojęcia tekst autentyczny , tekst jednolity , kodeks
Tekst autentyczny – jest to tekst aktu normatywnego opublikowany w sposób przewidziany przez prawo tj. publikacja w odpowiednim dzienniku urzędowym (Dziennik Ustaw , Monitor , Dzienniki Resortowe danych Ministerstw i Urzędów Centralnych ) .

Tekst jednolity - jest to publikacja w Internecie . Leksie , różnego rodzaju kodeksy i nie jest to tekst autentyczny.

Nowelizacja jest to jakakolwiek zmiana do aktu normatywnego wprowadzona przez nową ustawę.

TEKST JEDNOLITY JEST TO TEKST USTAWY WIELOKRONIE ZNOWELIZOWANEJ ZE WSZYSTKIMI NANIESIONYMI POPRAWKAMI.

Co to jest Kodeks ?

Kodeks jest to ustawa która w możliwie wyczerpujący sposób reguluje pewien obszar stosunków społecznych .
1804 r pierwszy Kodeks Cywilny wydany za Napoleona

Rozporządzenie są to akty wykonawcze do ustaw.
Aby mogły być wydane rozporządzenia musi być napisana delegacja i subdelegacja

34.Cechy państwa
Co to jest państwo ?
Jest to wielka grupa społeczna sformalizowana wyposażona w instytucję władztwa publicznego obejmująca całą ludność zamieszkującą na danym terytorium. Państwo charakteryzuje się pewnymi cechami które łącznie wszystkie razem przysługują tylko jednej organizacji. Organizacja państwowa ma charakter : polityczny, przymusowy , terytorialny ,suwerenny oraz jest wyposażony w organy państwowe.

Wymień i omów cechy państwa .

Państwo jako organizacja ma 5 cech.
- organizacja polityczna – władztwo publiczne
- organizacja terytorialna ( na 1 terytorium nie może istnieć 2 państw)
- organizacja przymusowa ( dysponuje możliwością zabezpieczenia przymusu norm prawnych ustanawia dla regulacji różnych dziedzin życia społecznego)
- organizacja suwerenna ( tylko i wyłącznie państwo
- jest wyposażony w organy państwowe.

Na czym polega cecha przymusowości państwa ?
Są dwie cechy
1.Państwo zabezpiecza przymusem posłuszeństwo i realizacje prawa
2.Przynalezność do państwa nie jest dobrowolna( nie wybieramy sobie sami przynależności)
35.Typologia państw
Typologia państw: empiryczne i idealne.

Typ państwa ma wskazać kryterium:
Cechy ilościowe
Cechy jakościowe –są one najważniejsze
Mamy dwa rodzaje typów
1.idealany myśl , pomysł
2.empiryczny – doświadczalny – badacz bada zakłada prewet zasadnicze cech różniące jedno państwo od drugiego.

Typologia idealna:
Przykładem typologii idealnej jest kryterium klasyfikacji dokonany przez Maxa Webera w oparciu o kryterium akceptacji władzy państwowej.
Teoria ta wskazała 3 typy państw:
1.Typ państwa Charyzmatycznego - Charyzma zespół nadzwyczajnych cech człowieka natury psychicznej i kiedyś uważano władcę że posiada on jakieś nadprzyrodzone cechy jest wysłańcem boga.
2.Typ tradycjonalistyczny – posłuszeństwo władzy opiera się na tradycji . jeżeli ktoś był dobrym władca to jego potomek też musi być takim samym władca
3.Typ racjonalistyczny – ludzie akceptują władze z pobudek racjonalnych np. że dba o sprawy gospodarcze , że prawdę mówi ludziom w oczy

Typologia empiryczna:
Jest to klasyfikacja państw dokonana przez Marksa i Engelsa. Badacz niczego nie zakłada niczego nie wymyśla tylko bada i widzi. Oni wskazali 2 cechy decydujące o różnicach czynnik ekonomiczny i wyrastający czynnik polityczny.
Czynnik ekonomiczny: jak wyglądają , z czego żyją , co jest źródłem własności i posiadania

Czynnik polityczny – rządzi ta grupa która jest właścicielem środków produkcji.

Typologia empiryczna- ( Karol Marks (18818-1831) i Fryderyk Engels) jest to klasyfikacja na państwa typu:
 niewolniczego,
 feudalnego
 burżuazyjnego
 socjalistycznego

36.Wyjaśnij pojęcia :monarchia konstytucyjna, parlamentarna odpowiedzialność konstytucyjna i polityczna
W monarchii najwyższym organem władzy jest jednostka np. cesarz,król,książę,dziedziczący tron lub wybierany dożywotnio. Członkowie społeczeństwa to jego poddani.)W czasach nowożytnych możemy wyróżnić monarchię absolutną-(XVII-XVIII w. Francja,Rosja,Prusy)

1) Monarchia absolutna - władca posiada pełną władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą.
2) Monarchia konstytucyjna – władza monarchy jest ograniczona przez Konstytucję, którą on sam
nadaje, powstaje podział władzy.
• władza ustawodawcza należy do parlamentu
• władza wykonawcza do króla
3) Monarchia Parlamentarna-rola monarchy staje się reprezentacyjna, władze zaś sprawuje parlament który wybiera rząd. Współczesne monarchie parlamentarne(Wielka Brytania, Szwecja, Belgia,Holandia).

Republika- funkcję najwyższego organu pełni wieloosobowy organ wybrany na określony czas. Jeżeli najwyższy organ jest wybierany przez:
• ogół obywateli mamy doczynienia z republiką demokratyczną
• jeśli tylko przez niektórych ( arystokrację)z republiką arystokratyczną
Z uwagi na strukturę organizacyjną naczelnych organów państwowych wyróżniamy dwie formy państwa:
1.Monarchię
2. Republika
Ad.1
W monarchii najwyższym organem władzy jest cesarz , król , Książe dziedziczący tron lub wybierany dożywotnio.
Możemy wyróżnić w monarchii:
Monarchię absolutną – władza niepodzielna, władca posuadał pełnię władzy ustawodawczej , wykonawczej i sądowniczej i nie był skrępowany stanowionym przez siebie prawem.

Monarchię konstytucyjną – jest władzą ograniczoną bo konstytucja nie daje całej władzy do monarchii należy tylko władza wykonawcza

Monarchia parlamentarna – naczelnym organem jest parlament a rola monarchy ogranicza się do pełnienia funkcji reprezentacyjnych a pełnie władzy sprawuje Parlament.

Ad.2
Republika jest to organ władzy wieloosobowej wybrany na określony czas, powołany on jest przez wszystkich obywateli bądź przez niektóre warstwy społeczne.
Jeżeli najwyższy organ jest wybierany przez ogół obywateli mamy do czynienia z republiką demokratyczną , natomiast jeżeli przez niektórych z republiką arystokratyczną.

37.zasady systemu parlamentarno-gabinetowego
W zależności jak układają się stosunki między władza ustawodawczą a wykonawczą i jaka jest struktura władzy wykonawczej mamy różne systemy rządów.
Mamy 2 klasyczne systemy rządów
1.Parlamentarno-gabinetowy – po rewolucji w Anglii ( taki jest w Polsce)
2.Prezydencki zwany prezydencjalnym – przyjęty w oparciu o konstytucję Stanów Zjednoczonych.

System Parlamentarno-gabinetowy opiera się na następujących zasadach:
- jest dwuczłonowa władza wykonawcza ; rząd i głowa państwa
- głowa państwa powołuje premiera
Jak wygląda powołanie rządu?
Premiera powołuje prezydent na wniosek członków partii i jest nim lider partii która wygrała wybory. Musi wyrazić wotum zaufania Parlament
-Żeby rząd mógł funkcjonować to musi się cieszyć zaufaniem i mają odpowiedzialność polityczną przed rządem
- głowa państwa odpowiedzialności politycznej nie ponosi , za jej działania odpowiedzialność ponosi premier lub właściwy dla danej sprawy minister który kontrasygnuje ( podpisuje) wydawane przez nią akty urzędowe
- zarówno głowa państwa jak i członkowie rządu ponoszą odpowiedzialność za naruszenie konstytucji i innych ustaw ( w Polsce przed Trybunałem Sprawiedliwości)
- władza wykonawcza dysponuje prawem do rozwiązania parlamentu.

System prezydencki.
Jednoczłonowa władza wykonawcza. Prezydent jest szefem rządu i szefem władzy wykonawczej. Sam sobie dobiera współpracowników. Rządzi władza która wygrała wybory Prezydenckie.
Władza wykonawcza nie odpowiada przed Parlamentem. Prezydent musi pochodzić z wyborów powszechnych , ścisłe rozdzielenie władzy ustawodawczej od wykonawczej. Prezydent nie ma prawa rozwiązać Parlamentu przed upływem kadencji. Istnieje system równowagi między władzą ustawodawczą i wykonawczą.

1. Zasady systemu parlamentarno – komitetowego?

Parlament łączy kompetencje ustawodawcze i wykonawcze, są mu podporządkowane wszystkie inne organy państwowe co przejawia się w tym iż :
o Rząd jest wybierany bezpośrednio przez parlament, działa pod jego politycznym kierownictwem wykonując szczegółowe zalecenia (jest jego komitetem wykonawczym)
o Parlament nie może być rozwiązany przed upływem kadencji,
o Rząd ani poszczególni ministrowie nie mogą być odwołani
o Istrumentem powściągającym parlament są szeroko rozbudowane instytucje demokracji bezpośredniej i federalistyczna struktura państwa
o Wszystkie poza parlamentem organy państwa mają charakter urzędniczy a nie polityczny
System ten występuje rzadko np. w Szwajcarii

38.Pojęcie formy państwa

Co składa się na pojęcie form państwa:

a/struktura naczelnych organów władzy państwowej i ich wzajemne relacje
b/struktura terytorialna państwa
c/środki i metody rządzenia ( reżim polityczny)

ad.a/
Z uwagi na strukturę organizacyjną naczelnych organów państwowych wyróżniamy dwie formy państwa:
1.Monarchię
2. Republika
( Odpowiedz na drugą część pytania a)

Ich wzajemne relacje , stosunki pomiędzy organami władzy

Władza w państwie może być zorganizowana wg. 2 zasad:
- zasada jednolitości władzy
- zasada podziału władzy

Zasada jednolitości władzy – cała władza należy do jednego organu, inne organy są wykonawcami jego poleceń. Współcześnie taka władza jest w Szwajcarii i jest nią Parlament.

Zasada podziału władzy:
a/funkcjonalne
b/organizacyjne
c/personalne
d/system instytucji równoważenia się władz

W zależności jak układają się stosunki między władza ustawodawczą a wykonawczą i jaka jest struktura władzy wykonawczej mamy różne systemy rządów.
Mamy 2 klasyczne systemy rządów
Parlamentarno-gabinetowy
System prezydencki.
Ad.b/
Struktura terytorialna państwa
Z uwagi na sposób organizacji terytorialno-administracyjnej państwa wyróżniamy:
- państwa unitarne ( jednolite)
- państwa federalne ( złożone)
Ad.c/
Środki i metody sprawowania władzy tj.reżim polityczny

Pojęcie reżimu politycznego i rodzaje reżimu politycznego
Relacja między społeczeństwem a władzą

Styl rządzenia czyli metody i środki sprawowania władzy decydują o tym reżim polityczny.
Reżim polityczny mówi nam jak w praktyce wyglądają stosunki zachodzące między organami państwowymi a obywatelami. Reżim polityczny dzieli się na :
- reżim demokratyczny
- reżim autokratyczny

Reżim demokratyczny – władza liczy się ze społeczeństwem .Niektóre organy pochodzą z wyborów , są przyznane prawa polityczne ( wolność zgromadzeń , wolność słowa , wolna prasa ,istnieje samorząd.

Reżim autokratyczny – polega na tym ,że mimo że obywatele mają formalnie przyznanie możliwości wpływu na władzę to mimo to społeczeństwo jest pozbawione takiej możliwości. Reżim ten może występować w różnych postaciach:
1.Reżim policyjny
2.Reżim wojskowy
3.Reżim totalitarny ( stalinizm, Włochy )

Ad.1
Pojawił się w okresie monarchii , totalizmu czyli władza jest absolutna i monarcha uznawał , że on ma rację i kontrolował życie obywateli we wszystkich sprawach. W tym reżimie obywatele nie mieli swobody wolności.
Ad.2.
Kiedy władza należy do wojska , kiedy zapleczem władzy jest armia i życie odbywa się na rozkaz i każdy sprzeciw jest ostro karany.
Ad.3
Polega na tym , że państwo obejmuje nadzór nad wszystkimi sprawami życia i opór i jakiś sprzeciw i jakaś opozycja jest fizycznie eliminowana. Jest tu tajna policja , nie ma mowy o poszanowaniu jakiś praw i obowiązków. W tym reżimie liczy się sytuacja państwa a nie ludzi

39.Wyjaśnij pojęcia : państwo: unitarne,federacyjne a co to jest konfederacja .

Co to jest unitarne a co federacyjne a co to jest konfederacja?

Państwo unitarne posiada jednolity system organów państwowych , jeden najwyższy organ władzy , jednolity system prawny. Państwo jest podzielone na jednostki terytorialne Np. województwa , gminy , powiaty i działają w nim organy terenowe które są podporządkowane organom centralnym.

Państwo federalne stanowi związek autonomicznych państw które jako części składowe federacji ograniczają swoją suwerenność na rzecz centralnych organów np. Stany Zjednoczone.

Konfederacja jest to związek państw czasowy. Państwa wchodzą w różne związki i konfederacja jest zawarta na jakiś czas i ma jakiś cel.
Życie zna inne związki np.Unia Europejska nie jest ani federacja ani konfederacją.

40.Wyjaśnij pojęcia: czynność konwencjonalna, dozwolenie słabe i mocne

Czynnościami konwencjonalnymi w prawie są stosowanie prawa a my ludzie dokonujemy czynności konwencjonalnych w postaci czynności prawnych

Dyspozycja może pewne zachowania ujmować jako obowiązek a obowiązek może wystąpić jako nakaz lub zakaz albo mogą być dozwolone przez dyspozycję.

Takie sformułowania oznaczają zakaz: musi , powinien, jest wymagane.
Zachowanie typu student płaci czesne należy traktować jako obowiązek – nakaz
Natomiast zabrania się , podlega karze , nie wolno , wyraża zakaz
Natomiast dozwolenie np.wolno , może, ma prawo ,służy uprawnienie

Jeżeli chodzi o ludzi działających prywatnie jednoosobowo nie jako organ prawny wyróżniamy dozwolenia mocne i słabe.

Organ jest to człowiek lub jednostka ludzi wyposażona w zespół uprawnien prawnych władczych.
Organ władzy publicznej działa w określonych granicach prawa.

Podział na dozwolenie mocne czy słabe dotyczy tylko pojedynczych ludzi.
Tam gdzie prawo milczy jest to dozwolenie słabe. Dozwolenie słabe nie pociąga za sobą skutków prawnych w przeciwieństwie do dozwoleń mocnych.
Dozwolenie uregulowane przez prawo jest to dozwolenie mocne

Dozwolenie słabe przykłady:
Sposób ubierania się , spędzania czasu , kontakty towarzyskie

Dozwolenie mocne przykłady
Wierzyciel może ale nie musi domagać się od dłużnika zwrotu pieniędzy ale gdy dłużnik nie chce oddać pieniędzy to wierzycielowi pozostaje jedynie droga sądowa .

41.Koncepcja norm sprzężonych

Koncepcja norm sprzężonych została wprowadzona przez polskiego teoretyka Jerzego Landego. Głosi ona że hipoteza , dyspozycja i sankcja nie stanowią elementów jednej normy gdyż sankcja jest normą odrębną.
W konsekwencji w systemie prawa mamy do czynienia z dwoma rodzajami norm:
1.normami sankcjonowanymi
2.normami sankcjonującymi

Norma sankcjonowana zbudowana jest z hipotezy i dyspozycji ( hipoteza określa adresata ,warunki i okoliczności , zaś dyspozycja wskazuje wzór zachowania w postaci zakazu nakazu ,dozwolenia.

Norma sankcjonująca ( posiłkowa , wtórna ) również składa się z hipotezy i dyspozycji i hipotezę normy sankcjonującej stanowi fakt naruszenia normy sankcjonowanej.

Norma sankcjonująca jest ustanowiona gdyby adresat nie postąpił według normy sankcjonowanej.

Przykłady normy sankcjonowanej:
Rodzice wychowują dziecko ,pozostaje ono pod ich opieką, troszczą się o nie i jego rozwój psychiczny i duchowy.

Przykład normy sankcjonowanej:
Rodzice wbrew obowiązkowi troszczenia się o małoletnie dziecko poniżej 15 roku życia porzucili go podlegają karze pozbawienia wolności do lat 3. mocy

Norma sankcjonująca ma dwóch adresatów tj.adresat i organ władzy
Kodeks karny to są tylko normy sankcjonujące.

42.Różnica między normą prawną a przepisem ?

Norma prawna jest to norma postępowania o charakterze generalnym i abstrakcyjnym która obowiązuje na mocy uzasadnienia tetycznego

Przepis prawny jest to forma przekazu informacji o normach prawnych .Treść prawna są to normy prawne. Między normą a przepisem jest taka relacja jak między treścią a formą .
Przepis jest to forma pisemna, zdanie jest to zwykle pojedyncze zdanie wyodrębnione w tekscie aktu normatywnego tj .artykuł , paragraf , punkty , litery , ustępy .
W aktach normatywnych nie ma norm w gotowej postaci , mamy przepisy które zawierają elementy do takiej konstrukcji myślowej jaka jest norma.

43.Relacja między przepisem a normą ?

Patrząc od strony normy , norma może składać się z 1 przepisu prawnego co jest przypadkiem rzadkim, reguła jest że na normę składa się kilka przepisów prawnych co jest sytuacja typową.

44.Co zawiera pojedynczy przepis ?

-Może zawierać elementy normy prawnej
- albo fragmenty normy ,
- może zawierać kilka norm w niepełnym sformułowaniu ,
-może zawierać element wspólny służący do budowy wielu norm ,
- może w ogóle nie zawierać treści normatywnych lub ta treść jest wątpliwa
Ostatni przypadek nazywa się przepisem o wątpliwej normatywności

45.Przepisy o wątpliwej normatywności ?
(wyjaśnij pojęcie prawo niedoskonałe) - dopisać luki

1.Charakterystyki ustrojowe
2.Definicje legalne
3.Prawa niedoskona

nedi · Wysłany: Pią 12:39, 12 Mar 2010 Temat postu:

kto kó**a był taki głupi i usuną reszte notatek z Prawa ? Moze komuś są jeszcze potrzebne ?!! a te co są tu do jest KIT !! do niczego!

htstan · Wysłany: Pią 14:56, 12 Mar 2010 Temat postu:

jakiś h....j zjełczały albo pi....a